De wolf gaat zich definitief vestigen in ons land. Daar zijn de deskundigen het wel over eens. De Drentse gedeputeerde Henk Jumelet kan zich geen Drenthe voorstellen zonder schapen.

Dus misschien is het tijd om niet alleen hekken te bouwen om schapen binnen te houden maar ook hekken om de wolf buiten te houden. Ook lijkt het verstandig onderzoek te doen naar de handel en wandel van het dier, zodra er een vermoeden is dat een wolf zich ergens vestigt.

Jumelet is met collega’s van andere provincies bezig een nieuwe versie van het wolvenplan te maken. De Drentse input in het kort: alle schade vergoeden voor zowel veehouders als hobbyboeren, helpen met preventie en alleen afschieten als alle andere mogelijkheden niet mogelijk zijn.

Wanneer woont de wolf weer hier?
Wanneer de wolf zich definitief vestigt is niet te voorspellen. De wolven die de afgelopen jaren in ons land zijn geweest waren allemaal zwervende dieren uit Duitsland. In 2018 zijn er tien zwervende wolven in ons land op bezoek geweest. Ze kunnen in 24 uur enorme afstanden afleggen. Een zwervende wolf gaat uiteindelijk weg uit het ouderlijk nest of de ouderlijke roedel. Bij vestiging in een gebied gaat de wolf op zoek naar een partner. Komt die er, dan kan een nest en daarna een roedel ontstaan van tussen de twee en tien dieren. Eventueel uit twee nesten. Een gevestigde wolf vertrekt alleen weer als de partner dood gaat of als een gebied niet aan zijn eisen voldoet.


Zo’n gebied kan wel 250 vierkante kilometer groot zijn. Maar dat is weer afhankelijk van hoe het gebied eruitziet en wat er voor de wolf te halen is. En of er andere roedels in de buurt zijn. Volgens een modelstudie uit 2012 zouden in Nederland in de Oostvaardersplassen, de Veluwe en in sommige andere delen in het Oosten van Nederland roedels wolven kunnen overleven. Volgens een recente studie zouden het om maximaal veertig roedels kunnen gaan.

Waarom een nieuw wolvenplan?
Henk Jumelet: “Het oude wolvenplan gaat over hoe om te gaan met zwervende wolven, het vernieuwde wolvenplan gaat ook over wat als de wolf zich definitief vestigt. Doel is zo min mogelijk schade en goede schadecompensatie.” De Drentse input voor het nieuwe wolvenplan:
- schade van de wolf zonder voorwaarden of eigen risico vergoeden aan zowel veehouders al hobbyboeren
- niet pas zes maanden nadat een wolf zich ergens heeft gevestigd onderzoek doen naar de handel en wandel van het dier, maar meteen beginnen zodra het vermoeden er is dat een zwervende wolf zich ergens gaat vestigen
- preventieve maatregelen om vee te beschermen tegen de wolf
- het moet duidelijk worden in welke uitzonderlijke gevallen een wolf gedood mag worden

Jumelet vervolgt: “Wat we moeten doen als een wolf zich in een gebied vestigt kan per keer verschillen. In een gebied met veel bos en voedsel is er waarschijnlijk een andere aanpak nodig dan in landelijk gebied met weinig bos. In gevallen waar de wolf de mens, honden of vee tegenkomt, moeten we vastleggen wanneer en hoe we de wolf gaan beheren. De nieuwe aanpak moet in 2022 worden gevaluteerd.

Meer schade door zwervende wolven
Uit Duits onderzoek blijkt dat er meer faunaschade veroorzaakt wordt door wolven die zwerven dan wolven die zich in een gebied gevestigd hebben. Dergelijke cijfers voor Nederland zijn er nog niet, want hier zijn nog geen definitief gevestigde wolven.

“En even voor de nuance: er gaan meer schapen dood door aanvallen door honden dan door wolven. Daarmee doe ik niks af aan schapenhouders die terecht maatregelen willen tegen de wolf. Maar laten we wel bij de feiten blijven.”

De ondergang van de wolf in Europa
Vanaf het moment dat de mens schapen en geiten is gaan houden, werd de wolf bejaagd en verjaagd. De laatste Drentse wolf werd in 1780 gezien. Begin 1800 kwamen wolven in Nederland nog in redelijke aantallen voor. Daarna ging het snel bergafwaarts met de soort. In 1897 is nog een wolf waargenomen in Noord-Brabant, maar dat was waarschijnlijk een zwervend dier omdat in de tientallen jaren daarvoor geen wolvenpopulaties in ons land meer waren gezien. Ook in België was de wolf  tegen het einde van de 19de eeuw uitgestorven, daarna ook in grote delen van Europa. Tussen 1950 en 1970 was het aantal wolven in Europa op een dieptepunt. Het dier kwam toen eigenlijk alleen nog maar voor in Spanje, een paar in Zuid-Italië en het oosten van Europa.


Na het verdrag van Bern keerde het tij langzaam voor de wolf. De Conventie van Bern van 19 september 1979 is een internationaal verdrag over het behoud van in het wild voorkomende dier- en plantensoorten met een grensoverschrijdend leefmilieu. In het verdrag is speciale aandacht voor bedreigde en trekkende diersoorten zoals de wolf. Het ontstond op initiatief van de Raad van Europa. De wolf is sindsdien een zwaar beschermde soort die alleen in uitzonderlijke gevallen mag worden gedood. Het aantal populaties en de plekken waar ze in Europa voor komen, groeit.

De wolven uit Duitsland die Nederland bezoeken maken deel uit van de bedreigde laaglandpopulatie. In Meppen vlakbij de Drentse grens zit een roedel. In 2018 zijn er tien zwervende wolven in ons land op bezoek geweest.

Door: Serge Vinkenvleugel