De tijd dat er een zandzuiger lag ligt volgens de omwonenden van het zandgat van Kostvlies al meer dan 30 jaar achter hen. Het zand werd onder meer gebruikt bij de aanleg van provinciale weg N378. Nadat de zandzuiger verdween, verstilde het zandgat tot een prachtig natuurgebiedje.

Dit verstopte natuurpareltje bovenop de Hondsrug was al jarenlang onofficieel in gebruik bij het buurschap Kostvlies. Totdat de oude zandwinning te koop stond. Nu heeft de buurtschap de prachtplek terug. Voor altijd. Zelf geregeld, samen met Het Drentse Landschap.

Paniek: 't zandgat wordt verkocht

Wisselende eigenaren maakten zich nooit druk dat het buurtschap gebruik maakte van het ontstane meer. Tot december 2015. De koper van destijds sloot het terrein af. Tijd voor actie. Inwoners van Kostvlies richtten de Vereniging de Hamerlanden op. Doel: het natuurmonumentje kopen en behouden voor het buurtschap.

Maar helaas voor de inwoners lukte dat financieel niet en koper ASLB uit Venlo wist wel raad met het zandgat. Het bedrijf wilde er een karpervisserij van maken, waar ook 's nachts zou kunnen worden gevist. De gemeente Aa & Hunze vond dat alleen een minder goed idee en er kwam geen uitbreiding van het bestemmingsplan. ASLB kon haar plan niet uitvoeren en zette het zandgat met verlies weer in de etalage. Verkoopprijs 70.000 euro.

Die 70.000 euro was te veel geld voor De Hamerlanden, maar ook voor de stichting Het Drentse Landschap. Die had jaren daarvoor ook al pogingen gedaan om het gebied in handen te krijgen. Het Drentse Landschap deed wat ze nog nooit had gedaan: samen met de inwoners die zich verenigen in De Harmerlanden het gebied kopen en beheren. In twee weken tijd werd in Kostvlies 30.000 euro ingezameld en de andere 40.000 legde Het Drentse Landschap op tafel. De Postcodeloterij zorgde voor de laatste benodigde centen.

Een natuurgebied kopen dat nooit is onderhouden is mooi. Maar onderhouden en toegankelijk houden is iets anders. Vrijwilligers van De Harmerlanden gaan dat onder begeleiding van Het Drentse Landschap doen. En er komt meer. Op de vlakke weide waar vroeger de zandauto's af en aan reden, komen een hoogstamfruitboomgaard, een beweegtuin voor bezoekers en een vlindertuin. Met een subsidie van de Europese Unie gaan de inwoners nu aan de slag.

Door: Serge Vinkenvleugel