-
De provincie wil de Geelbroekerweg verleggen (Rechten: RTV Drenthe / Hjalmar Guit)
Boeren uit de omgeving van Geelbroek en Ekehaar liggen opnieuw overhoop met de provincie over een project om de natuur natter te maken. De boeren willen onderling en met de provincie grond ruilen, maar de provincie ziet een uitgewerkt plan van de groep boeren niet zitten.
Al bijna tien jaar is er discussie tussen de boeren en de provincie over het natuurproject. Vlak voor de zomer gingen de partijen weer met elkaar om tafel. Even leek het erop dat ze dichter tot elkaar kwamen. Tot frustratie van de boeren ligt er een paar maanden later wederom geen overeenkomst.
Ook landbouwgrond nat
De provincie wil nieuwe natte natuur creëren in het gebied rondom Geelbroek en Ekehaar. Delen van de natuur tussen Assen, Hooghalen en Ekehaar drogen steeds verder op en vernatting is nodig voor de waterkwaliteit.
Boeren vrezen dat ook hun landbouwgrond natter wordt en dat ze daardoor een deel van hun omzet verliezen. "De weides met gras zijn dan voor een langere periode te nat. Daardoor kunnen we de koeien minder lang weiden en hebben we ook minder grasopbrengst", legt boer Evert Smeenge van de werkgroep Bezorgde Boeren Geelbroek uit.
Waterschade
Bij een stijging van het grondwater van 5 centimeter of meer kunnen de boeren een schadevergoeding krijgen, maar de boeren zeggen dat er ook schade ontstaat als het waterpeil minder dan 5 centimeter stijgt. Om schade te voorkomen, willen de boeren grond ruilen met elkaar en met de provincie.
Achteraf eventuele schade beoordelen en compenseren, zoals de provincie graag wil, zien de boeren niet zitten. "Een commissie gaat dan beoordelen of er schade is en, zo ja, of die wordt veroorzaakt door de vernatting. Maar dan komt de bewijslast bij ons te liggen", zegt Smeenge, die vreest dat de provincie dan andere oorzaken zoals klimaatverandering zal aanwijzen als de boosdoener. "Wij willen gewoon van tevoren schadeloos gesteld worden."
Kaart in de prullenbak
Het grondruilproces leek even weer de goede kant op te gaan. Samen met het Kadaster en de provinciale uitvoeringsorganisatie Prolander hebben de boeren een kaart gemaakt met daarop de wensen voor de grondruil.
"Die kaart is naar de provincie gestuurd, maar zij veegde hem volledig van tafel. Terwijl de mensen van het Kadaster en Prolander juist erg positief waren over de grondruil die wij voorstelden", vertelt Smeenge.
'Boeren vragen te veel'
In een brief die de provincie in september naar de boeren stuurde, staat dat boeren 20 procent meer grond terug wilden hebben dan ze met de provincie zouden ruilen. Normaal gesproken ruilt de provincie enkel grond als de waarde gelijk blijft, valt op te maken uit de brief.
De boeren zeggen daarop dat hun grond door het vernattingsproject minder waard wordt en dat daarom de voorgestelde ruil wél eerlijk is. Ze beroepen zich op een kaart van Prolander. Daarop is te zien dat het waterpeil op hun percelen dusdanig hoog kan komen te staan, dat er schade optreedt.
De provincie houdt echter voet bij stuk: het zal wel meevallen met die schade. Ze is verder gegaan met het regelen van de watervergunning bij het waterschap Hunze en Aa's. De boeren maakten daar bezwaar tegen, vanwege het ontbreken van een in hun ogen eerlijke schaderegeling, maar dat is recent door het waterschap ongegrond verklaard.
Geelbroekerweg
De gemeenteraad van Aa en Hunze moet zich nog buigen over een vergunningsaanvraag van de provincie voor het verleggen van de Geelbroekerweg. Maar die toestemming van de raadsleden komt er niet zomaar. Verschillende partijen hopen dat de boeren en de provincie het eerst met elkaar eens worden voordat de vergunning er komt.
De boeren wijzen op hun beurt op een document uit 2017, waarin de gemeente heeft aangegeven de omgevingsvergunning voor Geelbroek pas te willen behandelen als de discussie tussen de boeren en de provincie over de schadevergoeding is opgelost. Over twee weken moet de raad over de vergunning voor de weg stemmen.
Laatste hoop?
In een reactie op het verhaal van de boeren, blijft de provincie zeer algemeen. "Wij staan open voor gesprekken met grondeigenaren. Helemaal als het gaat om grondruil ten behoeve van natuur dat valt onder Natuurnetwerk Nederland. Ook in Geelbroek worden gesprekken gevoerd." Dat terwijl de provincie in de brief van afgelopen september nog schrijft er niet uit te komen met de boeren over de schaderegeling. Het kavelruilen blijft mogelijk, maar de provincie hint er ook op dat de boeren naar de rechter kunnen stappen.
Binnenkort volgt er nog een gesprek tussen de boeren, burgemeester Anno-Wietze Hiemstra en provinciebestuurder Henk Jumelet. Maar als daar weer niets uitkomt, lijkt een rechtszaak inmiddels onvermijdelijk. "Daar hebben we eigenlijk helemaal geen zin in", vertelt boer Smeenge. "Maar we overwegen we het wel, voor als het wederom niet lukt."