-
Vrijwilligers helpen bij het in kaart brengen van invasieve woekerplanten in de Drentse natuur (Rechten: Edwin van Stenis / RTV Drenthe)
Wat kunnen we nog doen om de snelgroeiende woekerplanten uit de Drentse natuur te weren? De planten bedreigen de biodiversiteit. Uit onderzoek van RTV Drenthe blijkt dat alle terreinbeheerders in Drenthe een andere aanpak hebben, terwijl onderlinge afstemming volgens de provincie juist essentieel is.
Snelgroeiende woekerplanten hebben geen natuurlijke vijanden en zijn een gevaar voor de Drentse natuur omdat ze zonder ingrijpen steeds meer terrein krijgen. Ze overgroeien andere soorten, waardoor de biodiversiteit afneemt. De provincie Drenthe is wettelijk verplicht om de natuur binnen de provinciegrenzen te beschermen. Daarbij horen ook deze zogeheten 'invasieve exoten'. Terreinbeheerders dragen volgens de provincie die verantwoordelijkheid.
Met verschillende projecten en maatregelen wordt door sommige terreinbeheerders geprobeerd deze planten te weren uit de natuur. Jaarlijks zijn zij aan de bestrijding meer dan 3 miljoen euro kwijt. De provincie schrijft in haar flora en fauna uitvoeringsplan 'dat samenwerking door alle betrokkenen essentieel is om resultaat te boeken.' Maar hoe goed is die samenwerking als alle terreinbeheerders een andere aanpak hebben?
Buren zijn het soms niet eens
RTV Drenthe sprak met alle terreinbeheerders in de provincie en onderling verschillen ze van mening en van aanpak. Waar de ene terreinbeheerder tonnen uittrekt voor de bestrijding, doet de buurman soms nagenoeg niks. Zo zegt Bertil Zoer van Stichting het Drentse Landschap over de Japanse duizendknoop dat "klakkeloos bestrijden in de meeste gevallen geen zin meer heeft", terwijl Natuurmonumenten de plant nog liever gisteren dan vandaag weg wil hebben.
"Sommige planten zijn best mobiel", legt Wilfred Reinhold, voorzitter Platform Invasieve Exoten uit. "Kijk je naar een watercrassula (aquariumplant, red.) dan kan die zich al verspreiden door vogels. Als je heel erg vanuit een terrein denkt, dan bestaat het risico dat je het overkoepelende probleem mist." Andersom kan volgens Reinhold op die manier ook van elkaar geleerd worden.
'Het ene terrein is het andere niet'
Volgens Hans Alting van Staatsbosbeheer is het logisch dat terreinbeheerders naar hun eigen gebied staren. "De problemen zijn vaak heel lokaal. Afhankelijk van de plek kun je bepalen welke maatregelen je moet nemen. Als het een gebied is met cultuurhistorische waarde, dan kun je daar bijvoorbeeld geen planten gaan uitgraven, dan zal je aan andere maatregelen moeten denken."
Onderling is het volgens Alting wel zo dat kennis uitgewisseld wordt. "Maar je hebt niet een aanpak die overal wordt toegepast. Het ene terrein is het andere niet", legt hij uit. "Afstemming is er over het algemeen niet, alleen op de grens gaan we in gesprek."
Welke aanpak werkt?
Tegen de Japanse duizendknoop wordt al jaren van alles geprobeerd. Denk aan het elektrocuteren, verbranden of uitkoken van de wortels. De watercrassula is nog minder bekend. Toch zijn er ook tegen die plant verregaande maatregelen. Op het Dwingelderveld is een heel ven uitgegraven om van de plant af te komen.
Vrijwilligers zoals Joop Verburg uit Zuidwolde inventariseren iedere vierkante meter in de natuur op zoek naar deze gevreesde planten. "Je verwacht dat er ook iets met die informatie wordt gedaan", vertelt hij. Maar in de praktijk valt dat volgens hem tegen.
Voor de Japanse Duizendknoop geldt sinds vorig jaar een verbod in handel en transport, daar heeft Verburg zich met zijn contacten in de Tweede Kamer voor ingespannen. Maar opvallend genoeg geldt dat verbod voor de watercrassula nog niet. De NVWA adviseerde in 2021 aan het ministerie van LNV om maatregelen te nemen vanwege het hoge risico van de plant, maar de watercrassula kan nog steeds voor twee tientjes gekocht worden.
Bekijk in deze video hoe makkelijk dat kan:
Ze horen hier niet en nemen alles over: Exotische woekerplanten
Verkoop stoppen
"Onvoorstelbaar", vindt Veenstra. "Het probleem van de watercrassula doet zich op steeds meer plekken voor. Dat heeft er ook voornamelijk mee te maken dat de plant in de winkel nog steeds te krijgen is. Ik zou ervoor willen pleiten om de wetgeving aan te passen."
De provincie Drenthe verwacht niet dat een verbod voldoende is om schade van de watercrassula te voorkomen. "Een verbod kan helpen om nieuwe probleemsoorten buiten te houden. Het effect op bestaande problemen is beperkt. Verspreiding door particulieren via tuinafval of plantenruil (eigen kweek) wordt er ook niet mee aangepakt", licht een woordvoerder toe.
Een andere optie is om op zoek te gaan naar een natuurlijke vijand voor de planten. Zo wordt vanuit het Rijk sinds kort ingezet op een klein Japans kevertje dat de strijd met de Japanse Duizendknoop aan moet gaan. Het gebruik ervan is riskant. De kever kent immers ook nog geen natuurlijke vijanden en de kans bestaat dat het probleem daardoor alleen nog maar groter wordt.
Afwachten
Niets doen en wachten tot de natuur met een eigen oplossing komt, noemen sommige experts ook als oplossing. "De natuur gaat het uiteindelijk op termijn zelf oplossen", vertelt Zoer. Dat deed de natuur volgens Zoer ook voor de Amerikaanse vogelkers.
Ook Verburg denkt dat voor de bestaande broeihaarden misschien de uitkomst is. "Maar dat ga ik niet meer meemaken, dat duurt wel zestig jaar. Het grootste probleem is dat de plant nog vrij verhandelbaar is en bij het legen van een aquarium in de eerste beste vijver leeggegoten wordt. Dat moet een begin zijn van de oplossing van het probleem." Verburg denkt erover om opnieuw actie te gaan voeren in Den Haag.