-
Behalve appel- en perenbomen kunnen walnootbomen deel uitmaken van een voedselbos (Rechten: Blanca Elenda via Pixabay)
Ze schieten nog net niet als paddenstoelen uit de grond: voedselbossen. In Drenthe is veel interesse in deze door mensen ontworpen bossen en er zijn verschillende initiatieven gaande, waaronder in Glimmen en Buinen.
Sommige boeren en investeerders kijken met argusogen naar deze nieuwe manier van voedsel produceren die omschreven wordt als zelfvoorzienend en klimaatbestendig. Daarom is een aantal organisaties samen het 'Meet je voedselbosoogst!'-project gestart.
Gelaagd voedsel
Een voedselbos is een door mensen aangeplant bos met overwegend eetbare soorten zoals fruit, noten, groentes, kruiden en knolgewassen. De planten en bomen worden volgens een redelijk vaststaand ontwerp in lagen gepland. Het bos bestaat uit zeven lagen, te beginnen met grote fruitbomen en notenbomen die voor bescherming zorgen. Kleinere lagen zijn de struik- en kruidlaag en op de bodem bevindt zich een laag met bodembedekkers zoals aardbeien.
Geen omkijken naar
Het idee van een voedselbos is dat alle tijd en energie gaat zitten in een goed ontwerp. Daarna zorgt het voedselbos voor zichzelf. "Je hebt geen mest nodig, je hoeft niet te schoffelen en te snoeien en geen water te geven", aldus Wouter van Eck, voorzitter van Stichting Voedselbosbouw Nederland. Afhankelijk van het seizoen levert het voedselbos na enige tijd groenten en fruit, allerlei noten maar ook paddenstoelen, eetbare bloemen en honing op.
Meetbare opbrengst
Naast voedsel zorgt een voedselbos ook voor biodiversiteit en CO2- en wateropslag. Het project 'Meet je voedselbosoogst!' is bedoeld om die bredere opbrengst van een voedselbos te meten met eenvoudig uitvoerbare testen voor biodiversiteit, bodemkwaliteit, CO2 opslag en economische opbrengst. Iedere voedselboseigenaar kan zo online de prestaties van het eigen voedselbos vergelijken met dat van anderen.
Het project is ontwikkeld door The Plant, Wageningen University & Research, Communicatiebureau De Lynx, foodforest Ketelbroek en landgoed Welna en is bedoeld als zogeheten citizen-scienceproject waarbij niet-wetenschappers ingezet worden om gegevens te verzamelen. "Ik hoop dat de tool nog meer mensen zal aanzetten langjarig bij te houden hoe hun voedselbos zich ontwikkelt", aldus onderzoeker Jeroen Schütt van Wageningen University & Research.
Voedselbosje
IVN is een eigen project gestart om kinderen te leren dat met behulp van voedselbossen op een andere manier voedsel geproduceerd kan worden. Daarvoor is een mini-variant ontworpen van 30 vierkante meter met twintig soorten planten, struiken en bomen waaronder amandel- en appelbomen, rode en zwarte bes, rozemarijn en rabarber en bosaardbeien.
Bij scholen en kinderopvanglocaties in het hele land en ook in onze provincie gaan de stoeptegels van het schoolplein eruit en komt er veel eetbaar groen voor in de plaats. "Het is een cadeautje van IVN, dankzij verschillende partijen die dit financieel mogelijk hebben gemaakt", aldus Agnes Bakker, "maar we vragen de scholen wel om een contract te tekenen waarin ze aangeven minimaal vijf jaar voor het voedselbos te zorgen".
Je eigen voedselbos
"Het voedselbos leeft enorm in Drenthe", aldus Petra van den Engel van de Natuur en Milieufederatie Drenthe. In 2018 zijn de Natuur- en Milieufederaties Drenthe, Friesland en Groningen een werkgroep begonnen om mensen bij elkaar te brengen die zelf een voedselbos willen aanleggen. "Dat zijn nu zo'n veertig mensen die allemaal bezig zijn met voedselbossen, sommigen nog met het ontwerp en anderen zijn al van start."
Deze Werkplaats Voedselbossen geeft geïnteresseerden informatie over het ontwerp en het beheer, over de financiën en over het oplossen van problemen. Ook kun je er een Toolkit Voedselbossen lenen.