Hoe ziet het leven in, op en rondom het water er in de zomer uit? Om daar achter te komen maken we in de serie Spetterend Drenthe een tocht langs het Drentse water. Te beginnen bij het Leekstermeer, waar we met kano's vogels gaan spotten. En dat kan het beste om 4.00 uur 's ochtends...

Opstaan op dit tijdstip is Michel Wijnhold, vrijwilliger bij Natuurbelang De Onlanden, wel gewend. Hij inventariseert namelijk broedvogels. Dit broedseizoen loopt Wijnhold in totaal zestig rondes in verschillende natuurgebieden. "Voor het inventariseren van broedvogels begin je altijd een uur voor zonsopgang. In maart is dat nog te doen, maar het wordt zwaarder richting 21 juni. Je wordt meestal wel beloond met dit soort beelden."

Wijnhold doelt op het aanzicht van het Leekstermeer. Het is helder en windstil. Het water is zo glad als een biljartlaken. En de lucht kleurt langzaamaan oranje door de opkomende zon. Met dit beeld is vroeg opstaan niet zo erg.

Bonte verzameling van geluiden

De kans om vogels 's ochtends vroeg te zien is groot, omdat de meeste vogels een zangpiek rond zonsopgang hebben. Aan de rand van het riet hoort Wijnhold van alles. Een sprinkhaanzanger, een kleine karekiet, een koekoek, een merel en in de lucht vliegen meeuwen. Waarom maken vogels eigenlijk al deze geluiden? "Het idee is dat ze een vrouwtje lokken en een territorium afbakenen", legt Wijnhold uit. "Misschien doen ze het ook wel voor de lol."

Dan hoort hij een bosrietzanger. "Dat is een druk zingend vogeltje. Hij heeft allemaal imitaties in zijn zang. Soms denk je dat je vijf verschillende vogels hoort en dan is het er maar één die een heleboel vogels nadoet."

Benieuwd hoe het Leekstermeer er bij zonsopgang uitziet? Bekijk dan de onderstaande video. Tekst gaat verder onder de video.

Waterbergingsgebied

Het Leekstermeer is onderdeel van De Onlanden. Dat is een waterbergingsgebied, zodat de stad Groningen droge voeten houdt. "Er is voor gekozen om dit gebied ook te gebruiken als natuurgebied", legt Wijnhold uit. "Dus niks aan doen, onderwater zetten en kijken wat er gebeurt."

En er gebeurt volgens Wijnhold een hele hoop. De roerdomp doet het hier bijvoorbeeld goed. "Het begon met een enkel exemplaar en nu zitten er al meer dan twintig. Ik denk dat dit jaar een recordjaar wordt met misschien wel dertig roerdompen." De Onlanden ontwikkelt zich ook steeds verder qua vegetatie. "Er groeien bomen. Sommige stukken worden bos. Maar de bever is ook gekomen. Door de bever wordt de bosvorming weer tegengegaan. Zo is het een heel dynamisch gebied."

De roerdomp

De roerdomp doet het dus goed in De Onlanden. Waar we ook varen, het geluid van de reigerachtige horen we overal. Het is een onmiskenbaar laag geluid. "Een beetje alsof je over een bierflesje blaast. Toen ik het voor het eerst hoorde had ik niet door dat het een vogel was."

De kans dat we de roerdomp ook zien, is nihil. De vogel zit verscholen in het riet. "Ze hebben een goede schutkleur en bewegen mee met het riet als het waait. Dus je moet heel veel geduld hebben", zegt hij. "Dat heb ik niet."

Over het algemeen gaat het met de roerdomp in Nederland niet goed. De vogel staat op de rode lijst, wat betekent dat hij wordt bedreigd. Dat komt volgens Wijnhold omdat er niet zoveel geschikte habitat is voor de roerdomp. De soort leeft in moerasachtige rietgebieden. "Door de opwarming van de aarde en de stijgende zeespiegel zouden dit soort gebieden heel goed passen in Nederland. We moeten heel veel water kwijt. Doe dat ergens en laat er riet groeien, dan komt de roerdomp vanzelf."

Klein waterhoen

Tijdens de ochtenden waarop Wijnhold broedvogels inventariseert, komt hij ook een hoop andere dieren tegen. Zoals de bever, maar ook wezeltjes, hermelijnen en vissen. "Maar van vissen heb ik niet zoveel verstand", zegt hij grinnikend. Ook ziet Wijnhold veel sporen van de otter. "Voornamelijk otterpoep, daarmee bakent het dier zijn territorium af."

En als je zoveel vogels tegenkomt, heb je dan een favoriet? Daar hoeft Wijnhold niet lang over na te denken. In 2019 hoorde hij een klein waterhoen. "Die is zo zeldzaam dat de vogel niet eens op de rode lijst staat. Ik denk dat er in Nederland jaarlijks misschien één of twee zitten. Het is een compliment voor dit gebied, dat zo'n beestje hier komt."

Na ruim twee uur varen staat de zon strak aan de blauwe hemel en zit voor Wijnhold het werk erop. Tijd voor een ontbijtje en koffie.