Welke vogels vliegen deze ochtend in de netten? Elke vangronde is het weer een verrassing voor Rinus Dillerop uit Veenhuizen. De vogelonderzoeker werkt mee aan het CES (Constant Effort Site), een internationaal project waarbij volgens een vaste methode vogels gevangen en geringd worden. Dit gebeurt in dezelfde periode op tientallen plekken in de wereld.

Dillerop zet al sinds 2003 zijn netten op een vaste plek neer, dit doet hij volgens een vast schema dat alle deelnemers aan het onderzoek hanteren. In totaal is dat twaalf keer tussen 13 april en 13 augustus. Het onderzoek levert een schat aan gegevens op over de vogeltrek, over de overleving van jonge vogels en over het leefgebied. Het onderzoek is in 1983 in Engeland begonnen, daar zijn inmiddels zo'n 120 vangplaatsen. In Nederland zijn er circa vijftig. In Noord-Amerika en Canada willen onderzoekers ook deelnemen.

Vroeg uit de veren

Je moet er wel wat voor over hebben: de vogels worden gevangen in de eerste uurtjes bij daglicht. Dus dat betekent vroeg uit de veren: om kwart over vijf 's ochtend zet Dillerop de mistnetten op bij het Foxholstermeer, ten noorden van het Zuidlaardermeer. Hij krijgt daarbij hulp van Roel Rijskamp en Remco Huisman. De fijnmazige netten hangen breeduit aan twee palen, ongeveer zoals een volleybalnet. Als een vogel er tegenaan vliegt, blijft ie in het draadwerk gevangen zitten.

Mistnetten zijn verboden in Nederland, behalve voor vogelonderzoekers met een vergunning en met toestemming van de terreineigenaar. Het werken met mistnetten is een veilige en effectieve methode om vogels te vangen, maar alleen als je de juiste kennis hebt. Dat is nodig om vogels heelhuids en levend uit de netten te halen. De vogels zitten zo kort mogelijk in het net en worden na het meten, wegen en ringen zo snel mogelijk weer vrijgelaten.

Op deze ochtend belanden heel verschillende vogels in de netten. Kleine karekiet, rietzanger, blauwborst, winterkoning, grote bonte specht, zwartkop en goudvink bijvoorbeeld. Dillerop: "Vaak zo'n twintig tot dertig vogels op een ochtend, en dan ongeveer vijftien verschillende soorten. Soms, als er meerdere jongen zijn: vijftig tot zestig vogels. Toen we hier begonnen waren er veel meer moerasvogels, maar je ziet dat de aantallen achteruitgaan."

Zie in onderstaande reportage hoe de vogels met mistnetten worden gevangen (Tekst gaat verder onder de video)

Meer kennis opdoen

Rijskamp en Huisman zijn er geregeld bij om mee te helpen. "Rinus stuurt altijd op vrijdagavond een berichtje: 'jongens. om kwart over vijf beginnen we'. Nou dan vloek ik een keer voorzichtig.", lacht Huisman. "Uiteindelijk is het pure ontspanning, en het is hartstikke leuk om vogels terug te vangen die al een keer geringd zijn. Een heel enkele keer komt er een vogel met een buitenlandse ring voorbij, dat is heel bijzonder, biologen en ecologen kunnen hun voordeel doen met die gegevens."

Rijskamp: "Er is nog heel veel onbekend over vogels. Ik vind dat wel het bijzondere; dat we elke keer weer meer kennis opdoen door dit soort projecten. En het is altijd verrassend: je staat 's ochtends vroeg op, maar je weet nooit wat je tegenkomt. Soms hebben we maar een paar vogels, soms kom je iets heel bijzonders tegen in het net. Ik maak me ook wel wat zorgen over de natuur, ik denk dat kennis helpt."

Ringen van vogels

In deze serie over het ringen van vogels gaat ROEG! met vogelringers op pad. Dit is het vierde deel, zie in het eerste deel hoe een jonge oehoe in Drenthe werd geringd, in het tweede deel: haviken, in het derde deel een scholekster.

De komende weken zie je via ROEG! hoe verschillende andere vogelsoorten in Drenthe geringd worden. In acht reportages kom je meer te weten over de vogels, de werkwijze van de ringers en waarom de vogels van een ring worden voorzien. Lees hier meer over waarom er geringd wordt.

Lees ook:

• Ringen van vogels in Drenthe: 'We krijgen er een hele hoop voor terug'