Er moet een internationaal bindend verdrag komen om plasticvervuiling tegen te gaan, hebben VN-lidstaten vorige week besloten tijdens de klimaattop in Nairobi. Los daarvan zijn er al initiatieven om zwerfvuil op te ruimen, zoals die van de gemeente Meppel: in één dag de stad helemaal vrij van zwerfafval en plastic.

"De urgentie dat dit akkoord er komt is enorm: de oceanen slibben dicht", zegt Oskar de Roos, plastic-expert van WWF Nederland. Hij legt uit dat het plasticgebruik de komende jaren zal verviervoudigen als we niks doen. En dat is een probleem, want plastic vergaat niet - sterker nog, het breekt af tot microplastic en komt in ecosystemen terecht. Dieren stikken in het plastic, of het komt in hun maag terecht waardoor er geen voeding meer bij kan. De fauna heeft letterlijk de buik vol van plastic.

Handen uit de mouwen

"Elk stukje zwerfafval is er natuurlijk eentje teveel", zegt Martin Wering, woordvoerder van de gemeente Meppel. Dit is dan ook waarom de gemeente 'Meppel in een dag schoon' organiseert, een actie waar zo'n 1200 leerlingen, 35 vrijwilligers, en 95 mensen van maatschappelijke organisaties aan meedoen.

Op 5 april gaat elke deelnemende school, vereniging, en bedrijf een aangewezen zone van de gemeente schoonmaken. Deelnemers maken foto's van het afval dat ze opruimen en kunnen deze uploaden in de Rubbiz app. Voor elke foto zamelen ze 0,11 eurocent in voor het goede doel.

Een ander onderdeel van de opruimactie zijn de lessen op basisscholen over recycling en afval scheiden. Volgens Wering is dat de boodschap die gemeente Meppel graag mee wil geven: dat afval geen afval hoeft te zijn, maar ook een grondstof voor iets nieuws kan zijn.

Recycling

Voornamelijk wegwerpplastic is een probleem volgens De Roos. "Je gebruikt een rietje 5 seconden, en vervolgens zweeft 'ie honderd jaar door de oceaan". Daarom is het volgens hem nodig dat het akkoord er komt. Zodat er afspraken gemaakt kunnen worden om het aantal verschillende soorten plastic verminderen. "Recycling is nog heel moeilijk omdat er zoveel verschillende soorten plastic zijn", aldus De Roos. "Hard plastic, zacht plastic, allerlei verschillende kleuren plastic..." Wanneer al die verschillende plastics op een hoop belanden, is het bijna onmogelijk om ze nog van elkaar te scheiden.

Verantwoordelijkheid

Het is dus zaak dat plastic geen afval wordt, maar wordt hergebruikt in een circulair systeem. Het helpt als je bijvoorbeeld geen plastic flesje water meer koopt, maar je eigen fles meeneemt. Maar, vindt De Roos, de verantwoordelijkheid moet niet bij de consument neergelegd worden, maar bij de producent. "Na een avondje koken ligt je prullenbak helemaal vol met plastic omdat supermarkten het gewoon door je strot heen duwen", zegt hij. Hij roept consumenten dan ook op om supermarkten en andere producenten aan te spreken op hun plastic gebruik.

Toch is het ook belangrijk dat het bewustzijn rondom afval scheiden vergroot wordt, zegt Wering, zodat iedereen zijn afval in ieder geval op de juist manier weggooit. "Met 'Meppel in een dag schoon' hopen we daar op een leuke en verbindende manier ons steentje aan bij te dragen," aldus Wering.

Lees ook:

• In één dag hoopt Meppel voorgoed af te rekenen met zwerfafval