Een euforisch moment tijdens een tochtje door het Drentsche Aa-gebied. Natuurfotograaf Karla Leeftink zag op 26 mei de veldparelmoervlinder. Dat is zeer bijzonder, want de vlinder is al twintig jaar niet in Drenthe waargenomen.

"Ik was gewoon op zoek naar andere vlinders, juffers en libellen, en had mijn cameratas meegenomen. Ik zag de vlinder en dacht 'hee wat zou het zijn? Eerst fotograferen, later zoek ik wel op.' Bij de eerste zoekresultaten op haar telefoon sloeg de verbazing toe. 'Dit kan toch niet?" Leeftink appte een bekende. Die pakte de vlinderboeken erbij en gaf aan dat het wel een veldparelmoervlinder moest zijn. De Vlinderstichting bevestigde het even later ook.

Ernstig bedreigd

De veldparelmoervlinder staat als 'ernstig bedreigd' op de Rode Lijst Dagvlinders. Ze komen alleen nog voor in Zuid-Limburg en Noord-Brabant. Volgens de verspreidingskaarten van de Vlinderstichting kwam de veldparelmoervlinder nooit in het Noorden voor. Ook niet in de periode voor 1950, toen deze soort betere tijden kende. De waarneming van Leeftink is dus uniek.

Het moment waarop dit tot Leeftink doordrong was naar eigen zeggen 'heerlijk en euforisch'. Vervolgens riep het vragen op: "Hoe is het mogelijk, zou het door de klimaatverandering komen? Daar ben ik op zich niet blij mee, maar deze vlinder heeft die warmte nodig. Misschien is die vanuit Duitsland gekomen, maar daar is die ook zeldzaam en ernstig bedreigd. Hoe meer ik me erin verdiep, hoe leuker het wordt."

Een enkel zwervertje

Kars Veling van de Vlinderstichting: "Het is waarschijnlijk een zwervertje die vanuit Duitsland is komen fladderen. Dat is heel leuk, maar dat heeft op zich geen betekenis. In Zuid-Nederland heeft deze vlinder zich zelfstandig vanuit België gevestigd, dat zou ook in Drenthe kunnen gebeuren. Maar ik heb nog niet gehoord dat er meer zijn gezien."

Of Drenthe geschikt is voor deze vlinder is nog onduidelijk. "Het is een soort die smalle weegbree als waardplant heeft. Die staat op heel veel plekken in Drenthe. Hij heeft meer nodig, zoals open, bloemrijk grasland. Ze zitten met rupsen bij elkaar in een nest. In het vroege voorjaar moet het er mooi open zijn, zodat de zon erop kan schijnen. Dan worden ze warm genoeg." Veling geeft aan dat gebieden te snel dichtgroeien, hij noemt stikstof als de oorzaak, waardoor de zon niet goed de nesten kan verwarmen. "Het is een soort die bepaalde eisen stelt, maar op zich zou hij voor kunnen komen in Drenthe."

Leeftink heeft er tot nu toe eentje gezien. "Ik ben niet uitgebreid gaan rondsnuffelen, het moet rust hebben."

Parelmoervlinders in Drenthe

Er zijn verschillende soorten parelmoervlinders. Ze danken hun naam aan de glanzende, parelmoerachtige vlekjes op de onderkant van de achtervleugels.

In Drenthe komen nu in ieder geval twee parelmoervlinders voor: de veenbesparelmoervlinder en de zilveren maan. Het gaat om zeldzame soorten die op maar heel weinig plekken vliegen. De veenbesparelmoervlinder is zelfs alleen bekend van een paar veentjes in boswachterij Hart van Drenthe. In het verleden vloog bij Schoonloo ook nog de bosparelmoervlinder, maar die is al een aantal jaar verdwenen.

Er is nog een derde soort parelmoervlinder, die de laatste paar jaar vaker opduikt in Drenthe: de keizersmantel. Deze soort was sinds 1980 uit ons land verdwenen, maar duikt deze eeuw steeds vaker op. Hij wordt ook in Drenthe jaarlijks gezien, dus misschien heeft hij zich hier ook gevestigd.

Lees ook:

• De veenbesparelmoervlinder staat onder druk