In de natuur gebeurt van alles. Er komen nieuwe soorten bij en er sterven soorten uit. En er zijn soorten die na lange tijd weer terugkomen. In de serie terug van weggeweest lichten we één van deze soorten uit. Vandaag de wolf.

De komst van de wolf zorgt al lange tijd voor blijdschap, maar ook voor onrust en boosheid. Al een aantal jaar wordt er gewacht op zijn terugkeer en inmiddels is vast komen te staan dat er de afgelopen tijd minstens twee wolven door Drenthe hebben gestruind. Schapenhouders zijn minder blij, de wolf ziet hun dieren nogal eens als gemakkelijke prooi. Natuurliefhebbers zijn wel blij met de komst. Maar waarom is de terugkeer van de wolf eigenlijk goed. 

Een stukje geschiedenis
Wolven leefden vroeger gewoon in Nederland, maar doordat mensen hem steeds vaker als bedreiging zagen voor mensen en vee, werd de jacht op het dier geopend. Zo is de wolf langzaam uitgestorven. Sinds 1780 is de wolf niet meer gezien in Drenthe. De laatste Nederlandse wolf werd in 1969 in het Limburgse Schinveld gezien. 

In de loop der jaren werd de wolf ook in andere Europese landen verjaagd totdat de wolf uiteindelijk alleen in de bergen van Oost-Europa en Spanje nog leefde. In 1982 werd de wolf een beschermde diersoort door de Conferentie van Bern. Door deze bescherming kon de wolvenpopulatie weer groeien. 

Toch heeft het nog even geduurd voordat de wolf richting Nederland kwam. Een belangrijke reden is de val van de muur. Enerzijds kwamen er toen veel militaire oefenterreinen vrij, waar de wolf zich graag vestigt. Anderzijds kon de wolf toen ook pas echt richting Nederland trekken. Inmiddels leven er in Duitsland zo'n zestig wolvenroedels. Zij trekken steeds verder het land in, waardoor ze ook onze grens bereiken. Jonge wolven verlaten op een gegeven moment hun roedel om een eigen roedel te stichten. Deze zwervers zien we nu in ons land. 

Waarom is het goed dat de wolf terugkomt?
"De wolf wordt net als bijvoorbeeld het edelhert en de bever een sleutelsoort genoemd", vertelt wolvenkenner Aaldrik Pot van Staatsbosbeheer. "Dat wil zeggen dat ze een grote invloed kunnen hebben op hun omgeving, planten en dieren." 

Een voorbeeld hiervan is het Amerikaanse Yellowstone. In dit Amerikaanse natuurpark stierf de wolf uit, maar werd hij in de jaren '90 weer geherintroduceerd. Doordat de wolf verdwenen was, zouden wapiti's aan overbegrazing doen, wat weer slecht was voor de plantensoorten in het gebied en dat zorgde voor bodemerosie. Door de terugkomst van de wolf, moesten de wapiti's weer extra op hun hoede zijn, waardoor ze niet lang op eenzelfde plek bleven. Doordat de wapiti's niet alles rond de oevers kaalvraten, was er weer meer plaats voor de bever. En dat zorgde er uiteindelijk voor dat de rivieren veranderen. "Er zijn nu diverse onderzoekers bezig om te kijken of dit echt klopt", zegt Pot. 



Effect op het gedrag van reeën
De komst van de wolf naar Drenthe heeft volgens Pot vooral effect op het gedrag van reeën en daarmee hun begrazingspatronen. Dat geldt nog meer in gebieden waar ook wilde zwijnen, damherten en edelherten voorkomen, maar edelherten en zwijnen leven nog niet in onze natuur. "Ook heeft het invloed op het gedrag en dichtheid van kleinere roofdieren zoals de vos. Het is bekend dat onder invloed van de wolf de dichtheid van vossen afneemt. En het is bekend dat wolven ook op bevers kunnen jagen." 

Eenlingen en roedels
Hoewel wolven in roedels leven, komen er nu slechts eenlingen naar Nederland. Maar wat nu als ze tijdens hun zwerftochten geen partner tegenkomen? "Als ze geen geschikt leefgebied kunnen vinden en ook geen partner tegenkomen kunnen ze vrij lang rondzwerven. Veel van die wolven komen om in het verkeer", legt Pot uit.

Zo'n leefgebied moet ook aan een aantal voorwaarden voldoen, er moet voldoende voedsel zijn en het moet rustig zijn zodat ze een nesthol kunnen maken."Het is niet zo dat het hele leefgebied van een wolvenpaar zo rustig moet zijn, het gaat erom dat er in ieder geval een gedeelte is waar ze zich terug kunnen trekken. Het schijnt dat wolven heel goed in staat zijn om op grote afstand soortgenoten te ruiken en dat ze ook de sporen van andere wolven volgen om de kans op het vinden van een partner te vergroten", zegt Pot. 

Hoe nu verder?
Of de wolf zich daadwerkelijk in Drenthe gaat vestigen? Dat is nog maar de vraag. Het dier wordt steeds vaker gezien in onze regio en uit DNA-onderzoek bij doodgebeten schapen, blijkt dat er inderdaad twee wolven door onze provincie zijn gestruind. De kans dat de wolf binnen vijf jaar een goed territorium vindt in Nederland is groot. 

Als de wolf dat doet, is dat goed nieuws voor schapenhouders en schaapherders. Uit Duits onderzoek blijkt dat op het moment dat de wolf een plekje heeft gevonden, hij op zoek gaat naar wilde dieren. Maar eerst heeft hij een veilige plek nodig. "Het dier moet zich echt veilig voelen. Een wolf heeft minstens 100 vierkante kilometer aan ruimte nodig. De grootste kans is dat het dier zich vestigt in Groningen of Drenthe", zei  Maurice La Haye van het meldpunt Wolven in Nederland onlangs tegen RTV Noord.

Door: Laura Smit