In de natuur gebeurt van alles. Er komen nieuwe soorten bij en er sterven soorten uit. En er zijn soorten die na lange tijd weer terugkomen. In de serie terug van weggeweest lichten we één van deze soorten uit. Dit keer aandacht voor de raaf.

In Drenthe komt de raaf steeds meer voor als broedvogel maar dat is wel eens anders geweest. De raaf maakt deel uit van de familie van de kraaien. Het is een grote, zwarte vogel met een spanwijdte van meer dan een meter. Net als roofvogels kunnen raven goed door de lucht zweven. 

Onheilsprofeet
De raaf is een alleseter maar vooral een aaseter. Zijn voorkeur voor kadavers heeft de vogel een slechte naam bezorgd. Hij stond bekend als lijkenpikker en in volksverhalen kwam hij voor als boodschapper van de dood. Mensen waren bang voor de vogel en hebben hem uitgeroeid.

Uitroeiing en herintroductie
In vroeger tijden was de raaf een algemene broedvogel maar aan het begin van de twintigste eeuw was dat afgelopen. Het laatste broedgeval van de raaf vond in 1928 plaats bij Nijkerk. 

Jaren later probeerde de overheid de raaf terug te halen. Vanaf 1969 zette het toenmalige Rijksinstituut voor Natuurbeheer raven uit Duitsland op verschillende plekken uit, met succes. In 1976 broedden de eerste ravenparen op de Veluwe. Sindsdien nam de populatie langzaam in omvang toe. Toch is de raaf nog steeds een relatief zeldzame verschijning. Hij staat op de Rode lijst van broedvogels.

Een Drents paar
In 2003 broedde er voor het eerst weer een ravenpaar in Drenthe. Maar de nieuwe start was moeizaam. In 2005 was alleen het vrouwtje nog over en was het de vraag of zij een nieuwe partner zou vinden. Tegenwoordig zijn er meerdere broedparen bekend, onder andere in het Drents-Friese Wold, in het Fochteloërveen en in de omgeving van Havelte.

Lees ook: Veranderingen in de natuur zorgen voor nieuwe vogelsoorten

Levenswijze
Raven zijn monogaam, een ravenpaar blijft hun leven lang samen. Ze zorgen beiden voor het nest en voor de jongen. Vanaf eind februari legt het vrouwtje eieren, zo'n vier tot zes stuks. In de daarop volgende jaren wordt hetzelfde nest steeds uitgebouwd en opnieuw gebruikt. 

De witte raaf
De raaf is pikzwart. Maar heel soms wordt een witte raaf geboren. Dit komt door een fout in de genen van beiden ouders die ervoor zorgt dat het jong geen of nauwelijks pigment aanmaakt. Met witte veren als gevolg, maar ook minder pigment in de ogen waardoor de jonge raaf slecht ziet. Daardoor heeft een witte raaf het zwaarder dan zijn zwarte familieleden. Voedsel zoeken is lastig en roofdieren krijgen hem sneller in het oog.

In de volksmond
Er zijn een aantal uitdrukkingen van de raaf afgeleid. Denk maar aan 'zo zwart als een raaf' en 'stelen als de raven'. Maar ook 'de raven zullen je geen brood geven' (je moet zelf werken voor de kost) en 'de raven zullen het uitbrengen' (de waarheid komt uiteindelijk aan het licht). De uitdrukking 'een witte raaf' betekent 'een grote uitzondering'.

Als de raven zich in onze provincie weten te handhaven, zal blijken dat de Drentse raaf geen spreekwoordelijke witte raaf is.

Video: raaf worstelt met dassenkadaver
Op onderstaande beelden van boswachter Pauline Arends uit het Hart van Drenthe zie je hoe een raaf probeert te eten van een dassenkadaver. Normaal gesproken moeten grote roofdieren het kadaver eerst openmaken voordat de raaf erbij kan. Omdat dit kadaver nog helemaal gaaf is, heeft de raaf moeite om ervan te eten. Hij pikt vooral naar de ogen en de bek.

Door: Marike Goossens