-
De heide in natuurgebied Vijftig Bunder gaat steeds verder achteruit (Rechten: RTV Drenthe)
Boswachter Bart Zwiers kan wel janken en luidt samen met zijn collega's van Natuurmonumenten de noodklok. Klimaatverandering, stikstof, droogte en watervervuiling bedreigen de natuur: ze verdroogt, verarmt en verdwijnt.
In een deel van natuurgebied Vijftig Bunder is de achteruitgang zichtbaar. "We zien hier vooral gras en wat sneue polletjes met heide", wijst Zwiers. "Tien jaar geleden liep ik hier door een groot heideveld. Het gaat niet alleen om de heide, maar om alles wat hier samenkomt. We zien dat hele ecosysteem verdwijnen."
Ondergrens
"Het absolute minimum dat we in stand moeten houden om de natuur veerkrachtig en ecosystemen leefbaar te houden is dertig procent van onze oppervlakte. Dat is geen onhaalbare kaart", meent de boswachter. "We zien een gepolariseerd landschap. Hier een stad, daar landbouw, daar natuur, daar industrie. Je moet eigenlijk naar een groenblauwe dooradering van ons land. We moeten terug naar een situatie waarin we de natuur omarmen in ons leefmilieu, in woonwijken, op industrieterreinen en landbouwgrond. Dan heeft de natuur kans om te overleven."
Dertig procent
Op de VN-top over biodiversiteit in december 2022 is afgesproken dat in 2030 dertig procent van het land- en wateroppervlakte beschermd natuurgebied moet zijn. Dat is nodig om de biodiversiteit op aarde te behouden. De Europese Unie heeft de afspraak overgenomen en stelt in de Biodiversiteitsstrategie dat in 2030 ten minste dertig procent van Europa beschermd natuurgebied moet zijn. De vorige internationale doelstelling was 17 procent voor 2020.
Natuurgebied
Beschermde natuurgebieden in ons land maken deel uit van Natura2000 en/of het Natuurnetwerk Nederland (NNN). In 2021 was het aandeel wettelijk beschermde Natura 2000-gebieden ongeveer 15 procent van het totale landoppervlakte en de binnenwateren en het aandeel NNN-gebieden was 10 procent, aldus Wageningen University & Research. Voor het NNN moet voor 2027 nog 34.000 hectare als nieuwe natuur ingericht worden. Als dat gerealiseerd is, zal de teller beschermd natuurgebied op ongeveer 26 procent staan. Dat betekent dat er voor 2030 nog 4 procent ofwel 150.000 hectare natuur bij moet komen.
Haalbaar
Het is de vraag of dertig procent beschermde natuurgebieden op aarde voldoende is om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen. Niet alleen de omvang maar ook de kwaliteit van de natuurgebieden doet ertoe. In ons land is juist de kwaliteit van de natuur een probleem, aldus de Wageningse universiteit. Veel natuurgebieden kampen met een te hoge stikstofdepositie en een watertekort.
Niet willekeurig
"Ik durf te stellen dat die 150.000 hectare een goede indicatie is voor de soorten die in natuurgebieden voorkomen", zegt ecoloog Rogier Pouwels van Wageningen Environmental Research. "Die oppervlakte mag niet willekeurig over Nederland worden verdeeld. De hectares moeten daar komen te liggen, waar ze helpen om bepaalde knelpunten op te lossen. Bijvoorbeeld door aan te sluiten bij bestaande natuurgebieden, om te garanderen dat kwetsbare natuur in de toekomst tegen een stootje kan."