-
Norgerholt (Rechten: RTV Drenthe)
De bodem raakt verzuurd en de bosranden worden steeds ruiger door woekerende bramenstruiken. Maar het huidige beheer van niets doen is de beste manier voor een duurzaam behoud van dit eeuwenoude bos. Ondanks de stikstof die neerkomt in Norgerholt.
Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact eigenlijk van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. Deze keer: Norgerholt.
NORGERHOLT
Oppervlakte: 26 hectare
Gemeente: Noordenveld
Beheerder: Natuurmonumenten
Landschap: Hogere zandgronden
Bijzonder: In dit bos staat de grootste hulstboom van Europa
Sinds 1962 wordt er eigenlijk niets gedaan aan beheer in het gebied. De natuur in het Norgerholt, die voornamelijk bestaat uit beuken- en eikenbomen, mag haar eigen gang gaan. Er wordt niet geplant en niet gekapt. Zo moet het een zo natuurlijk mogelijk bos worden.
Een bos vol verschillende soorten paddenstoelen, vogels, vleermuizen, en eeuwenoude reusachtige eiken. Er zijn nesten van ruim zeventig verschillende soorten broedvogels gespot.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Maar stikstof heeft wel degelijk effect op het bos, dat tot 1962 in bezit was van de boeren in de marke Norg. Meststoffen waaien in de bosranden en dat veroorzaakt verruiging. Er komen steeds meer bramenstruiken en ook de rankende helmbloem rukt op. Dat gaat ten koste van de karakteristieke soorten in het gebied, zoals de bosanemoon en het lelietje-van-dalen.
Stikstof heeft ook gevolgen voor de bodem, waar problemen ontstaan met de mineralen. Daardoor gaan de eiken achteruit. Dat is misschien niet meteen te zien, maar als het wel te zien is, is het al te laat.
Bos wordt sneller ouder
Ook de toename van de adelaarsvaren, een onkruidsoort, is waarschijnlijk toe te schrijven aan de hoge stikstofneerslag. Het gevolg van de snelle groei van de varen is dat de bosverjonging niet op gang komt en andere typische bossoorten verdrongen worden.
Daar komt bovenop dat het bos door stikstof sneller veroudert en als een bos ouder wordt, wordt het bladerdak steeds dichter. Er komt minder licht het bos in, waardoor meer karakteristieke planten afnemen.
Landbouw
Binnen een straal van 1 kilometer van het Norgerholt liggen vier agrarische bedrijven. Dat zijn er niet veel, maar de stikstof die neerkomt in dit Natura 2000-gebied door deze vier melkveehouderijen is fors. En is gemiddeld per bedrijf het hoogste van Drenthe. Het loopt richting de 60 mol per hectare per jaar. De landbouw is dan ook met 56 procent verreweg de grootste uitstoter van de stikstof in het Norgerholt. In de elf andere stikstofgevoelige natuurgebieden in de provincie is dat percentage minder hoog.
Daarnaast komt 27 procent van de stikstof in het gebied uit het buitenland. Het gaat om ongeveer 6 à 8 kilo stikstof per hectare, waarvan net geen 4 kilo van de buitenlandse landbouw afkomstig is - vooral van Duitse boeren. Ter vergelijking: per hectare gaat het om ongeveer 11 tot 17 kilo stikstof door de Nederlandse landbouw.
De verwachting is dat de landbouw in 2025 voor zo'n 60 procent en in 2030 voor 64 procent verantwoordelijk is voor de stikstof in het gebied. Het buitenland daalt naar ongeveer 19 procent in 2030, is de verwachting van het RIVM.
Bufferzones
Dat er niets gedaan wordt in het gebied, wil niet zeggen dat er niets gedaan wordt om de gevolgen van stikstof op te vangen. Er wordt onder meer gedacht aan de inrichting van een akkerrand als buffer rondom het bos. Het gaat om een strook van 50 à 100 meter. Daarnaast wil eigenaar Natuurmonumenten meer randzones inrichten. Voor een deel grenst het landbouwgebied nu direct aan het Natura 2000-gebied.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Het Norgerholt is omgeven door landbouwgronden. Alleen aan de noordzijde zijn enkele percelen door Natuurmonumenten verworven als bufferzone tussen het bos en het agrarisch gebied.
Verantwoording
De data die RTV Drenthe heeft gebruikt voor dit artikel is afkomstig van het AERIUS en de provincie Drenthe. AERIUS is een rekeninstrument van het RIVM. Met deze tool wordt de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekend. Het gaat om cijfers uit 2019. Dat zijn de meest recente cijfers.
Daarnaast is gebruik gemaakt van het beheerplan van Norgerholt.
RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.