-
Elperstroomgebied (Rechten: RTV Drenthe / Fred van Os)
Als er een gebied is waar de stikstofproblematiek nog enigszins mee lijkt te vallen, is dat in het Elperstroomgebied. In 60 procent van het gebied is de hoeveelheid stikstof die neerkomt op orde, of net op orde.
Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact eigenlijk van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. Deze keer: Elperstroomgebied.
ELPERSTROOMGEBIED
Oppervlakte: 351 hectare
Gemeenten: Aa en Hunze, Midden-Drenthe
Beheerders: Staatsbosbeheer en particulieren
Landschap: beekdalen
Bijzonder: een van de vier natuurgebieden in Nederland waar kalkmoeras aanwezig is. Dat wordt internationaal gezien als een sterk bedreigde soort natuur, vol met bijzondere en vaak met uitsterven bedreigde soorten
De toekomst lijkt er ook rooskleurig uit te zien voor het gebied. Geschat wordt dat in 2030 er geen sprake meer is van overbelasting aan stikstof voor 90 procent van het natuurgebied. Maar voor sommige gebieden is er dan dus alsnog te veel stikstof.
Kalkmoeras
Door die stikstof dreigt het al bedreigde kalkmoeras nog verder te verdwijnen. Eigenlijk is dat het al. Sinds halverwege de vorige eeuw is het gebied aan kalkmoeras afgenomen. Met hoeveel is niet te zeggen, aangezien er in het verleden geen inventarisatie van is geweest. Duidelijk is wel dat het kalkmoeras zo goed als bijna is verdwenen. Er is nog maar 0,1 hectare aan kalkmoeras in het Elperstroomgebied.
Het Elperstroomgebied is een van de vier natuurgebieden waar nog kalkmoeras aanwezig is. Het valt onder de beschermde Europese natuur. En in Nederland behoort het tot de 'zeer soortenrijke, kwetsbare, zeldzame en bedreigde ecosystemen'. Kalkmoeras is daarnaast nog eens 'zeer gevoelig' voor stikstof.
Door de hoeveelheid stikstof in het gebied, treedt verzuring op. Dat heeft als gevolg dat kalkmoeras, maar ook andere natuur als blauwgraslanden, wordt verdrongen door algemene soorten. Daar komt bij dat door verdroging in het gebied, de grondwaterstanden te ver wegzakken. En ook dat is ongunstig voor kalkmoeras.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Andere planten zijn al volledig verdwenen door de stikstof. Zo komen de parnassia en de vleeskleurige orchis niet meer voor. De parnassia werd dan weer gezien als een karakteristieke plant voor het natuurgebied, die vooral in kalkmoerassen aanwezig was.
Nieuw bos
Stikstof zorgt ook voor nieuw bos. Delen van het bos in het oosten van het Elperstroomgebied zijn omgevormd naar een meer open vegetatie. Maar daar groeien steeds nieuwe bomenndoor stikstof. Het bos wordt hier juist veranderd naar een meer open gebied, om zo de verdamping van water te verminderen. Dat moet namelijk onder meer de leefomstandigheden voor het kalkmoeras verbeteren.
Landbouw
De stikstof komt vooral van de landbouw en vanuit het buitenland. Zo'n 44 procent van de stikstof die in het Elperstroomgebied neerkomt, komt van de Nederlandse landbouw. Het gaat dan vooral om rundvee en het gebruik van mest.
In een straal van 5 kilometer van het natuurgebied zitten 47 veehouderijen, waarvan er 5 binnen een kilometer van het gebied zitten. Het zijn veelal melkveehouderijen, maar vlakbij het gebied zitten ook drie pluimveehouders, voornamelijk aan het Oranjekanaal bij Zuidveld.
Van de stikstof die uit de landbouw komt, komt ongeveer 11 procent van pluimveehouderijen. Dat is voor Drentse begrippen veel. Alleen in Mantingerzand is het aandeel stikstof van pluimveehouders nét iets hoger. Gemiddeld gaat het in de twaalf Drentse natuurgebieden om zo'n 9 procent.
Bekijk hieronder de video over het Elperstroomgebied. Artikel gaat verder onder de video:
Verantwoording
De data die RTV Drenthe heeft gebruikt voor dit artikel zijn afkomstig van het AERIUS en de provincie Drenthe. AERIUS is een rekeninstrument van het RIVM. Met deze tool wordt de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekend. Het gaat om cijfers uit 2019. Dat zijn de meest recente cijfers.
Daarnaast is gebruik gemaakt van het beheerplan van Elperstroomgebied.
RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.