-
Het Drouwenerzand (Rechten: RTV Drenthe)
Op iets meer dan 4 kilometer hemelsbreed van het Drouwenerzand ligt aardappelverwerker Avebe in Gasselternijveen. Dat staat op de 80ste plaats in de lijst met grootste stikstof-uitstoters uit de industrie in Nederland. Toch heeft de industrie met zijn stikstofuitstoot niet veel invloed op het Drouwenerzand.
Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact eigenlijk van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. In dit artikel: het Drouwenerzand.
DROUWENERZAND
Oppervlakte: 222 hectare
Gemeente: Borger-Odoorn
Beheer: Het Drentse Landschap
Landschap: hogere zandgronden
Bijzonder: Ontstaan door overmatige begrazing van schapen en plaggenwinning in de 18e en 19e eeuw
De industrie heeft dus niet veel invloed op het Drouwenerzand. Het gaat om ongeveer 0,3 à 0,4 kilo stikstof per hectare per jaar, heeft het RIVM berekend. Dat komt neer op 1,82 procent van de totale stikstof die in dit Natura 2000-gebied neerkomt.
Dat is procentueel gezien het hoogst van Drenthe, al ligt het in de andere natuurgebieden niet veel lager met percentages tussen de 1,3 en 1,8 procent.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Dan heeft de N34, die zo'n 500 meter van het natuurgebied Drouwenerzand af ligt, meer effect. Het wegverkeer is voor 5,44 procent verantwoordelijk van de stikstof in het gebied. Hoe dichter bij de N34, hoe groter de invloed. Van ongeveer 1,1 à 1,2 kilo stikstof in de hectares het dichtst bij de weg, tot 0,6 à 0,7 kilo stikstof in de hectares aan de oostkant van het gebied.
Zowel de weg als de industrie is dus maar voor een kleiner deel verantwoordelijk voor de neergekomen stikstof in het Drouwenerzand. De meeste stikstof komt uit het buitenland, gevolgd door de landbouw. Van de stikstof uit het buitenland komt het meest van de landbouw. Hoeveel is niet te zeggen op basis van de RIVM-gegevens in het rekenmodel AERIUS.
Weinig agrarische bedrijven
Dat de Drentse landbouw niet de grootste factor is qua stikstof in het natuurgebied, komt waarschijnlijk omdat er niet veel landbouw om het gebied zit. Binnen een straal van een kilometer om het Drouwenerzand zit geen agrarisch bedrijf. En binnen een straal van 5 kilometer zitten er twaalf agrarische bedrijven. Dat is het minste van de natuurgebieden in Drenthe.
Stikstof is zorgelijk
De typen ecosystemen in het Drouwenerzand zijn kenmerkend voor voedselarme omstandigheden. Daarom is een hoge stikstofbelasting het belangrijkste zorgpunt in het natuurgebied. De stikstof die neerkomt, maakt de bodem voedselrijker en zuurder. Daar profiteren grassoorten van. Het gevolg: er groeit meer gras. Dat gaat ten koste van de plant- en diersoorten die kenmerkend zijn voor het het Drouwenerzand.
Een voorbeeld zijn zandverstuivingen. Dat zijn open plekken waar geen begroeiing is. De wind heeft er vrij spel om het zand verder te verspreiden. De beperkte grootte van het gebied is al een zorgenpunt - zandverstuivingen hebben over het algemeen veel ruimte nodig - maar door stikstof groeien de zandverstuivingen sneller dicht. Zo stimuleert stikstof de groei van algen en enkele mossen, ten koste van het zand.
Zandverstuivingen worden steeds zeldzamer. Ze zijn ontstaan vanaf de middeleeuwen, omdat het terrein intensief werd gebruikt. Er bleef alleen zand over. In Noord-Europa komen zandverstuivingen nauwelijks meer voor. In Nederland zijn ze in de loop der jaren sterk in omvang en kwaliteit achteruit gegaan.
Als er geen maatregelen genomen worden, verdwijnen onder meer de heide en het stuivende zand, en daarmee de leefgebieden voor de dieren.
Verantwoording
De data die RTV Drenthe heeft gebruikt voor dit artikel zijn afkomstig van het AERIUS en de provincie Drenthe. AERIUS is een rekenmodel van het RIVM. Met deze tool wordt de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekend. Het gaat om cijfers uit 2019. Dat zijn de meest recente cijfers.
Daarnaast is gebruik gemaakt van het beheerplan van het Drouwenerzand.
RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.