De valkruidmineermot is ontdekt in een natuurtuin in Gasselte. Het is de derde plek in heel Nederland waar deze nachtvlinder nog voorkomt. Heel bijzonder, want de valkruidmineermot heeft het moeilijk en staat in Nederland op het punt van uitsterven.

De twee andere locaties waar de vlinder voorkomt bevinden zich ook in Drenthe: in Tynaarlo en op een andere plek in Gasselte.

Het gaat om een mini-nachtvlinder die helemaal afhankelijk is van valkruid. Die plant gaat sterk in aantal achteruit. Tot zijn verbazing kreeg mineerkenner Ben van As onlangs een telefoontje van Naturalis. Of hij eens in de buurt van Gasselte wilde gaan kijken want daar claimde iemand dat hij valkruidmineermotten in z'n achtertuin had. Die achtertuin is het privénatuurgebied van Willem van Hemmen.

Ruim 150 mijnen

De rupsjes van de valkruidmineermot maken mijnen in bladeren. Dat zijn kronkelige gangen die ontstaan als de rupsjes zich een weg eten tussen de opperhuid van de bladeren van het valkruid. Er zijn allerlei soorten insecten die dat doen, en vaak doen ze het bij één soort plant. Toen Ben van As en collega mineermot-onderzoeker Tymo Muus naar de natuurtuin van Van Hemmen gingen, vonden ze meer dan 150 mijnen. En dat ondanks de regen die net die dag met bakken uit de hemel viel.

Voor de bulldozer weg

Van Hemmen is verheugd met de nachtvlinders in zijn natuurgebied. "Ik heb het valkruid zelf voor de bulldozer weggehaald. Er werden allemaal mooie planten afgegraven voor de ruilverkaveling. Dat was in 1975. Ik heb ze in mijn tuin geplant en ben met zaad verder gaan kweken. Met succes. Alleen de laatste drie jaar is het door droogte erg achteruit gegaan."

Met de ruim 150 mijnen herbergt hij toch de grootste populatie valkruidmineermotten van Nederland. "Dat vind ik heel mooi, maar het is ook een belasting. We moeten er voorzichtig mee omgaan, en het valkruid moet onderhouden worden."

In 2019 was ROEG! op bezoek in het natuurgebied van Willem van Hemmen. Tekst gaat verder onder de video.

Goed beheer essentieel

Is de valkruidmineermot nu gered? Dat is nog maar de vraag. Goed beheer is essentieel. Een ander insect, dat afhankelijk is van valkruid, is al uitgestorven: de valkruidboorvlieg. Die vlieg leeft in de bloemen van het valkruid en is verdwenen door te vroeg te maaien.

De valkruidmineermot loopt hetzelfde risico: als er te vroeg gemaaid worden, verdwijnen de rupsen met het maaisel - en dan verdwijnt de vlinder natuurlijk ook. Maar Landschapsbeheer Drenthe gaat binnenkort praten met Van Hemmen over het beheer van zijn valkruid, en dus ziet de toekomst er voor het mini-vlindertje iets minder somber uit.

Meer weten over valkruid? Kijk dan naar de special van ROEG! over deze gele wilde bloem, zaterdag om 17.11 uur op TV Drenthe. Of bekijk 'm online