-
Joop Verburg van Natuurvereniging Zuidwolde op de begraafplaats (Rechten: RTV Drenthe / Janet Oortwijn)
Een vak met de oudste graven op de begraafplaats in Zuidwolde wordt beschermd. Gemeente De Wolden wil de cultuurhistorische rijkdom beschermen, maar minstens zo belangrijk is het beschermen van bijzondere natuur tussen de grafstenen.
Door de beschermde status zullen de graven in bezit van de gemeente in de toekomst niet geruimd worden. In veel gevallen gaat om graven van rijkere burgers, van wie nabestaanden zich een grafsteen konden veroorloven.
In Vak B bevinden zich bijzondere graven en grafmonumenten zoals een cementstenen kruis op sokkel van drie meter hoog. In het vak ligt ook de schrijver van het officieuze Drentse volkslied 'Mijn Drenthe' begraven: Jan Jantinus Uilenberg. Hij overleed in 1962, de eerste regels van het lied staan op zijn grafsteen.
Natuur
De Natuurvereniging Zuidwolde deed onderzoek naar de natuurwaarden op de begraafplaats. Daaruit blijkt dat er een grote rijkdom is aan planten, insecten en paddenstoelen. In een onlangs verschenen jubileumboek van de vereniging over de begraafplaats komt de natuurrijkdom aan bod. Het boek vormde mede de aanleiding voor het beschermen van het vak.
Door de manier van onderhoud kunnen bijzondere planten en paddenstoelen groeien op de begraafplaats. Zo wordt er maar een keer per jaar gemaaid waardoor planten de kans krijgen te bloeien. Ook wordt het maaisel verwijderd zodat de bodem voedingsarm is, dat is goed voor specifieke soorten.
Verzet
Gemeente De Wolden gaat nu een deel van de begraafplaats beschermen waar voor de aanleg hevig tegen werd geprotesteerd. Toen koning Willem I in 1825 bepaalde dat iedere gemeente een begraafplaats buiten de bebouwde kom moest hebben, kwam het gemeentebestuur van de toenmalige gemeente Zuidwolde in verweer. De gemeente had de begraafplaats niet nodig, het bestaande kerkhof bij de kerk was onlangs al vergroot. Daarnaast was er geen sprake van een echte bebouwde kom. Ook de kosten vormden een probleem voor de gemeente die al schulden had.
In 1828 werd toch een stuk land gekocht, voor een halve cent per vierkante meter. Naar de eerste begrafenis is het gissen, mogelijk dat er in 1829 al een levenloos geboren kindje werd begraven. Zeker is dat er in ieder geval in 1832 een begrafenis plaatsvond. Uit dit jaar stamt namelijk het oudst overgebleven graf met een hartvormige cartouche voor Jakoba Schukking.
De begraafplaats in Zuidwolde is na de aanleg meerdere malen vergroot. In 2013 is besloten de begraafplaats niet verder uit te breiden. Door oude graven te verwijderen, is ruimte ontstaan voor nieuwe graven. Mocht er in de toekomst opnieuw ruimtegebrek zijn, wordt Vak B dus met rust gelaten.