-
Een jonge havik krijgt een ring, vlak voordat ie zal uitvliegen. (Rechten: RTV Drenthe)
Drie jonge haviken in een Drents bos staan op het punt uit te vliegen. Willem van Manen is er net op tijd bij om ze te meten, wegen en te ringen. Met deze gegevens vult hij zijn omvangrijke databestand over de haviken in Drenthe aan.
De havik komt in het hele land voor, zelfs in steden. De roofvogel maakt grote nesten van takken, hoog in de boom. Van Manen doet al tientallen jaren onderzoek naar haviken. Dit doet hij vrijwillig, maar wel met de nodige vergunningen op zak, Daarnaast ringt en onderzoekt hij ook andere vogelsoorten in opdracht van Sovon, het nationaal kenniscentrum voor vogelonderzoek.
Waardevolle gegevens
Dit voorjaar heeft Van Manen maar liefst 28 nesten onderzocht; waaronder eentje in het Hart van Drenthe. In een lariks, op zo'n twintig meter hoog, vindt hij drie gezonde jongen. Hij klimt de boom in, weegt, meet en ringt de jongen. "Om te weten hoe het met die haviken gaat. Dat zou je natuurlijk ook kunnen zien aan hoeveel het er zijn, maar als je ze ringt kan je ook zien waar ze heengaan, hoe oud ze worden. Als ze tenminste teruggevonden worden, dat vooropgesteld."
Het wegen en meten geeft hem waardevolle info over de conditie van het jong. "Dan weet je toch meer dan wanneer je alleen een telling doet."
Zie in onderstaande reportage hoe Willem van Manen de haviken onderzoekt en ringt. Deze keer op de grond, maar meestal doet hij dat allemaal bovenin de boom (verhaal gaat verder onder de video):
Afnemend voedselaanbod
In de jaren 70 en 80 was de havikstand drie keer zo groot als tegenwoordig. "In de loop van de jaren tachtig zagen we dat het gewicht van de jongen aan het afnemen was. Ongeveer vijf jaar later begon de havikstand te dalen. Dat had te maken met een afnemend voedselaanbod", legt Van Manen uit.
"Als prooien schaars worden, wordt het lastiger voor een havik om voldoende eten bij elkaar te sprokkelen. Vroeger leefde de havik van postduiven, konijnen, fazanten, weidevogels, kraaien en meeuwen, het kon maar niet op. Daardoor kon de havikstand erg hoog worden."
Nieuw evenwicht
Door verschillende oorzaken is het aantal prooidieren afgenomen. Van Manen: "Er worden lang niet meer zoveel postduiven gehouden in het noorden van het land als destijds. Fazanten worden niet meer uitgezet door jagers, dat mag niet meer. En weidevogels, dat weten we allemaal, daar liggen andere oorzaken aan ten grondslag."
"Nu broedt hier nog maar 30 procent van het aantal haviken dat destijds in de Boswachterij Ruinen broedde. Maar de jongen zijn in een perfecte conditie en ze zijn weer zwaarder geworden. Je zou kunnen zeggen dat er nu meer evenwicht in de populatie zit dan in de jaren 90 toen de aantallen zo hoog waren."
Tijdens het ringen blijven de jongen aardig rustig, Moeder havik komt in een boom vlakbij zitten en houdt het allemaal nauwlettend in de gaten. "Het is uiteraard een beetje stressvol voor ze, maar niet heel zwaar. Ik zet ze terug en ik denk dat ze het over een uurtje vergeten zijn."
Verplichting naar de natuur
"Ik denk dat we een soort verplichting naar de natuur hebben, die we echt aan alle kanten heel erg aan het beïnvloeden zijn." Van Manen somt op: de bestrijdingsmiddelen. CO2, de aanplant van bos en heide. "We drukken zo'n zware stempel op de natuur, dat het heel goed is om te kijken hoe die natuur ervoor staat, om dat bij te houden. Het ringen van vogels is daar gewoon een ding van."
Ringen van vogels
In deze serie over het ringen van vogels gaat ROEG! met vogelringers op pad. Dit is het tweede deel, zie in het eerste deel hoe een jonge oehoe in Drenthe werd geringd.
De komende weken zie je via ROEG! hoe verschillende andere vogelsoorten in Drenthe geringd worden. In acht reportages kom je meer te weten over de vogels, de werkwijze van de ringers en waarom de vogels van een ring worden voorzien. Lees hier meer over waarom er geringd wordt.