De Joodse begraafplaats in Veenhuizen wordt in ere hersteld. Landschapsbeheer Drenthe is de archieven ingedoken en denkt dat er minimaal 250 Joodse mensen begraven liggen.

Het wordt steeds kaler op de begraafplaats. Veel bomen zijn al gekapt en dit najaar volgen er meer. "We gaan de begraafplaats herstellen", vertelt Anja Verbers van Landschapsbeheer Drenthe. "Een onderdeel daarvan is het verwijderen van de bomen." In de Joodse cultuur is het namelijk niet gebruikelijk dat er bomen op begraafplaatsen staan, zodat er een open verbinding is tussen hemel en aarde.

Onderzoek

Op de begraafplaats staat maar één grafsteen, toch werd gedacht dat er meer mensen begraven liggen. Het was een lange tijd onbekend hoeveel mensen dit waren. Daarom is in juli vorig jaar onderzoek gedaan naar de begraafplaats.

De bodem is in kaart gebracht met een grondradar. Met deze gegevens kun je verstoringen in de bodem ontdekken en soms inschatten hoeveel mensen er begraven zijn. Dat is nu niet het geval: "We zagen wel dat er veel bodemverstoring was, maar we konden geen individuele graven herkennen, vertelt Verbers.

'Minimaal 250 mensen begraven'

Naast het in kaart brengen van de bodem is er ook archiefonderzoek gedaan, met meer resultaat: "Daaruit kunnen we concluderen dat hier minimaal 250 mensen begraven moeten zijn. We gaan ervan uit dat als er zoveel Joodse mensen waren, ze ook op deze plek begraven werden." Van zestig Joodse mensen zijn zelfs de namen bekend en de manier waarop ze begraven zijn.

Met de uitkomsten van het onderzoek en de herstelwerkzaamheden wil Landschapsbeheer Drenthe de begraafplaats uit de anonimiteit halen. "De begraafplaats ligt ver buiten het dorp en wordt nergens aangekondigd. Het is een doodlopende weg, dus je komt hier niet snel."

Kolonie van Weldadigheid

De begraafplaats is ontstaan in de tijd van de onvrije Kolonie van Weldadigheid. "Er zijn toen veel wezen en landlopers naar Veenhuizen gekomen. Een aantal van hen was Joods en als je overlijdt moet je ook op een Joodse begraafplaats begraven worden." Deze meeste mensen waren arm, er was geen geld om mooie graven te maken. "Vaak werden ze in jute zakken begraven, niet in kisten. Vandaar dat je er na 150 jaar niet veel van terugziet."

In het najaar gaan de werkzaamheden verder en worden de laatste bomen gekapt. De bomen op de hoek blijven staan. Ook het hek bij de ingang is nodig aan vervanging toe. Hiervoor wordt het hout van de gekapte bomen gebruikt. "Dat vinden we een mooi gebaar", zegt Verbers.