-
Varkens wroeten naar de wortels van de Japanse duizendknoop (Rechten: RTV Drenthe / Vera Beuke)
In de Drentse natuur komen verschillende invasieve exoten voor, dieren en planten die van oorsprong niet in onze provincie voorkomen. Denk aan de Japanse duizendknoop en de grote waternavel. Deze soorten zijn niet gewenst omdat ze lokale soorten kunnen verdringen en zo schade toebrengen aan de biodiversiteit.
Onlangs is de Europese lijst met ongewenste invasieve exoten uitgebreid. Bezit, handel, kweek, transport en import van deze soorten is verboden om verspreiding zoveel mogelijk tegen te gaan. In Drenthe gebeurt het bestrijden van de exoten onder meer met vlooien, met elektriciteit, met de hand, met varkens en met fuiken.
Japanse duizendknoop
Een bekende onder de invasieve exoten is de Japanse duizendknoop. Dit is een plant uit de duizendknoopfamilie die oorspronkelijk uit Japan komt maar al vele jaren in ons land woekert. De plant werd in de eerste helft van de negentiende eeuw voor het eerst geïmporteerd. Het is een van de meest invasieve soorten ter wereld omdat de plant snel groeit, zich makkelijk verspreid dankzij ondergrondse wortelstokken en relatief ongevoelig is voor bestrijdingsmiddelen.
Een combinatie van verschillende bestrijdingstechnieken werkt waarschijnlijk het beste om de plant definitief te verwijderen. Zo zijn er varkens ingezet om de wortels op te peuzelen. Bij wijze van proef zijn er Japanse bladvlooien geïmporteerd waarvan in een laboratorium is vastgesteld dat ze de plant kunnen doden. Of dat ook in het Nederlandse klimaat lukt, moet blijken. Een intensieve maar succesvolle methode is het gebruik van elektriciteit om de wortels te bestrijden.
Grote waternavel
De grote waternavel is een exotische plant die de waterkwaliteit bedreigt en de doorstroming van waterwegen kan belemmeren. Ook deze exoot laat zich lastig bestrijden en komt op steeds meer plekken voor. De moerasplant behoort tot de klimopfamilie en komt van nature voor in Noord-Amerika. Via vijvers en aquaria is de plant in onze natuur terecht gekomen. Zodra de temperatuur stijgt, groeit de plant razendsnel en zorgt zo voor overlast én verdringing van andere planten.
De plant komt voor in stilstaand en licht stromend water zoals moerassen, vijvers, kanalen en sloten. Waterschap Noorderzijlvest is al jaren bezig met de bestrijding. Voor een deel wordt de plant handmatig weggehaald, voor een deel wordt de plant met kranen verwijderd. geschept. Een strenge winter zou ook helpen, volgens Roy van Hezel van het waterschap. "Maar door de milde winters komt de plant nu steeds sterker terug."
Amerikaanse rivierkreeft
De Amerikaanse rivierkreeft komt oorspronkelijk uit het zuidoosten van de Verenigde Staten en Mexico en leeft in zoet water. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de exoot voor het eerst waargenomen in onze wateren. Inmiddels heeft het dier de inheemse Europese rivierkreeft zo goed als vervangen omdat het ongevoelig is voor de kreeftenpest in tegenstelling tot de lokale soort. Daarnaast heeft het een negatieve invloed op de waterkwaliteit.
Hoeveel dieren zich in Drentse wateren ophouden is niet bekend, maar volgens ecoloog Matthijs Jansen van Waterschap Drents Overijsselse Delta is de Amerikaanse rivierkreeft een blijvertje. "Landelijk onderzoek lijkt uit te wijzen dat we ons moeten richten op het beheersen van de verspreiding, het dier helemaal verwijderen gaat niet lukken." Otters zijn opportunisten en blijken naast vis ook rivierkreeften te eten. Maar dat zij de opmars van de exotische kreeft kunnen stoppen is onwaarschijnlijk.
Muskusrat
Van oorsprong komt de muskusrat uit Noord-Amerika. Het dier is aan het begin van de twintigste eeuw naar Europa gebracht voor de pelsdierfokkerij, de vacht van het dier was gewild. In 1942 werd het eerste dier in ons land gevangen. De muskusrat is een knaagdier uit de familie van de woelmuisachtigen. Het is een goede zwemmer en duiker die in zoet én zout water leeft waar het gangen graaft in de oevers. Ze planten zich snel voort en hebben geen natuurlijke vijanden.
De dieren worden bestreden vanwege hun graafgedrag dat ook aan dijken schade kan toebrengen. De bestrijding gebeurt met fuiken en vallen en is succesvol. De populatie is historisch laag: in 2016 werden nog ruim tienduizend muskusratten gevangen, twee jaar geleden waren het er minder dan drieduizend. Een daling van bijna 74 procent. Het is de bedoeling dat de muskusratten in 2035 zijn teruggedrongen tot aan de Duitse grens.
ROEG! dossier
In dit ROEG! dossier lees je meer over invasieve exoten in de Drentse natuur, over de verschillende planten en dieren waar het om gaat en over de manieren waarop deze woekeraars worden bestreden. Je vindt er verhalen over de Japanse duizendknoop en de Amerikaanse rivierkreeft, maar ook over wasberen, exotische spinnen en Aziatische tijgermug.