Opluchting bij natuurorganisaties. Het Europese Hof van Justitie oordeelde gisteren dat het Nederlandse Programma Aanpak Stikstof (PAS) te vrijblijvend is. En dat is goed nieuws voor kwetsbare natuurgebieden.

"Wij zijn blij met de uitspraak van het Europees Hof. Het Hof oordeelt dat natuurgebieden die lijden onder teveel stikstof, beter moeten worden beschermd", laat Judith van den Berg van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe weten. Ook Natuurmonumenten is "verheugd over deze uitspraak", zegt Teo Wams, directeur Natuurbeheer bij Natuurmonumenten. 

Grote gevolgen voor de natuur
Stikstof wordt uitgestoten door verkeer, industrie en landbouw. De hoeveelheid stikstof in natuurgebieden is de afgelopen jaren flink toegenomen. En dat heeft grote gevolgen voor de natuur. Hoewel stikstof een voedingsstof is voor planten, zorgt te veel ervan voor problemen. Zo zijn er planten die extra hard groeien, waardoor ze andere soorten verdringen.

In Nederland wordt het teveel aan stikstof voor een groot deel veroorzaakt door mest van vee. Dat komt omdat we een klein land zijn met veel vee. Om hier een einde aan te maken kwam Nederland in 2015 met het PAS. Boeren en andere bedrijven die stikstof uitstoten mogen nog wel uitbreiden, maar moeten ook maatregelen nemen om de uitstoot tegen te gaan. 

Teveel stikstof
Nu, een aantal jaren later kampen de natuurgebieden nog steeds met teveel stikstof. Ondertussen krijgen bedrijven nog steeds vergunningen om uit te breiden. Dat kan niet, vonden een aantal natuurorganisaties en ze stapten naar rechter.

De Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, kwam er niet uit. Omdat de bescherming van natuurgebieden op Europees niveau is geregeld, vroeg de Raad van State daarom advies aan het Europese Hof. Dat Hof zegt nu: het Nederlandse beleid is in strijd met de regels van de Europese habitatrichtlijn, een richtlijn die leefgebieden in de natuur moet beschermen. 

"De overheid mag niet langer uitgaan van voorspelde vermindering van de stikstof, zoals tot nu toe op basis van de PAS gebeurde, maar moet de milieuwinst ook echt aantonen", legt Van den Berg uit. 

Bewijzen
De uitspraak van het Hof betekent waarschijnlijk dat het PAS nu op de schop moet, maar de Raad van State is nu eerst zelf weer aan zet. Het Hof heeft een algemeen advies gegeven over de regels. Daarmee moet de Raad van State nu een definitief oordeel vellen. Dat wordt in het voorjaar van 2019 verwacht. Naar verwachting worden lopende uitbreidingsaanvragen tot die tijd in de ijskast worden gezet.

Door: Laura Smit