'De natuur was hier' luidt het thema van de Maand van de Filosofie. Eva Meijer, de schrijver van het essay van de Maand van de Filosofie, hoopt dat we meer met elkaar gaan praten over de natuur. Niet alleen over de dramatische ontwikkelingen, maar ook over hoop.

Eva Meijer is beeldend kunstenaar, schrijver, singer-songwriter en filosoof. In haar filosofische werk staan taal, sociale rechtvaardigheid en de politieke stem van dieren centraal. Deze week gaf ze in Assen een online lezing in het kader van de Maand van de Filosofie. ROEG! sprak met haar tijdens een wandeling door een natuurgebied, samen met haar honden.

Is de natuur een geschikt onderwerp voor filosofen?

"Ik denk dat het heel geschikt is voor een filosoof. En ik denk ook dat het heel belangrijk is voor filosofen op dit moment. De natuur is iets waar we ons allemaal wat bij voor kunnen stellen. Mensen denken aan bomen, gras, water, zee misschien, ook wel oerbossen en andere dingen. Filosofie gaat heel vaak over 'waar hebben we het nou eigenlijk over, als we het ergens over hebben?' Dus als filosoof denk je dan na over: wat is de natuur eigenlijk? Is dat iets buiten de mens? Horen we daar bij als mens? En op wat voor manier moeten we omgaan met die natuur? Dat is denk ik een heel belangrijke vraag voor deze tijd."

Waarom is dat juist nu belangrijk?

"Wereldwijd is er sprake van klimaatopwarming; ecosystemen veranderen daardoor en diersoorten en plantensoorten sterven uit, dus de natuurlijke wereld om ons heen verandert in een snel tempo. En dat heeft te maken met menselijk handelen. Dat roept allerlei vragen op over of er nog wat aan te doen is, maar ook wat onze plichten zijn als mensen. En ik denk dat het heel belangrijk is dat we daar met elkaar meer over praten en meer over nadenken."

"In Nederland zitten we nog wel redelijk goed, maar op veel andere plekken in de wereld is al sprake van enorme overstromingen, écht veranderend weer. Wij hebben een hagelbui in april, maar we kunnen in de toekomst nog veel extremer weer verwachten."

Als we dat willen veranderen, waar moeten we dan beginnen?

"Natuur is een heel ruim begrip, wat voor heel veel dingen gebruikt wordt. In Nederland is er eigenlijk helemaal geen natuur, als je natuur definieert als iets wat buiten de mens bestaat, want vrijwel alle natuur in Nederland is aangelegd. Wat natuur is, is dus niet zo duidelijk. Wel is duidelijk dat menselijk handelen heel bepalend is voor de stand van zaken in wat ik even 'de natuurlijke wereld' noem."

"Om het anders te kunnen doen als mens - wat niet alleen belangrijk is voor dieren, bomen en ecosystemen, maar ook voor de mens zelf: we weten immers dat de wereld in snel tempo aan het veranderen is en dat dat voor toekomstige generaties problemen gaat opleveren - moeten we in eerste instantie begrijpen dat we als mensen deel uitmaken van die natuur. Dat we altijd in relatie staan tot die natuurlijke wereld. Dat je jezelf als deel van een groter geheel begrijpt. Dat levert direct een ander beginpunt op, dan ben je als mens niet meer de enige die telt."

Kijk je positief naar de toekomst?

"Er zijn heel veel mensen die zich inzetten voor een betere wereld en dat is hoopvol. Ik denk dat we ook met elkaar moeten praten over hoop. Wat houdt hoop eigenlijk in? Op wat voor manier kun je geluk en welvaart meten in de toekomst? We hebben lang gedacht dat een goed welvarend leven te maken heeft met financiële welvaart. Voor een deel is dat ook zo, als je arm bent, dan heb je geen ruimte om over andere dingen na te denken. Maar in een welvarend land als Nederland is dat financiële systeem of dat economische meten van welvaart eindig. Want er zijn ook andere zaken die belangrijk zijn. Zoals het geestelijk welbevinden van mensen, waar we ook weer de natuur voor nodig hebben. En het ecologisch welbevinden van de wereld."

Lees ook:

• Vogels kijken en filosoferen met Lodi Nauta, hoogleraar geschiedenis van de filosofie