Als je tot 'Vogel van het Jaar' wordt gekozen, dan klinkt dat wel goed toch? Toch is de scholekster geen geluksvogel, de vogel heeft zelfs als bijnaam: de nationale pechvogel. Bert Dijkstra uit Assen doet al sinds 2008 onderzoek naar scholeksters en hoopt dat 2023 extra inzicht in en interesse voor de vogel oplevert.

De scholekster staat inmiddels in hetzelfde rijtje als de grutto en de kievit: het gaat helemaal niet goed met deze weidevogel. Ook als wadvogel en stadsvogel heeft de scholekster te maken met veel bedreigingen. Dijkstra: "De scholekster heeft op alle fronten het tij tegen: in het waddengebied zijn problemen met onder andere het stijgende water, er is verstoring, in het agrarisch gebied hebben ze te maken met intensieve landbouw en predatie. Het gaat niet goed in zowel het broed- als overwintergebied."

Tweede keer

In ons land is het aantal scholeksters de afgelopen decennia met de helft afgenomen. Daarom hebben Sovon en Vogelbescherming Nederland, in samenwerking met Stichting Onderzoek Scholekster, 2023 in het teken gezet van deze vogel.

Voor het eerst is er een vogel voor de tweede keer tot vogel van het jaar benoemd. In 2008 was het ook al Jaar van de Scholekster, maar de problemen voor de vogel zijn nog steeds erg groot. Met dit jaar hopen de vogelbeschermers een grote bijdrage te kunnen leveren aan een betere bescherming van de soort.

Langdurig onderzoek

In 2008 was het de aanleiding voor vogelaar Dijkstra om met een onderzoek naar de scholeksters in Assen en omgeving te beginnen, daar is hij nog steeds samen met Rinus Dillerop actief mee. "Het was bekend dat ze meer in dorpen en steden gingen broeden, maar daarover was maar weinig bekend. Nou, dan gaan wij dat es onderzoeken."

Vijftien jaar verder is het onderzoek naar scholeksters in steden breder opgepakt, onder andere via het project Scholekster op het dak. Dijkstra en Dillerop hebben nog steeds vragen open staan. "Het onderzoek moet ook langdurig, een heel groot deel van de scholeksters wordt ouder dan twintig jaar, ze kunnen zelfs wel 45 of 46 jaar oud worden. Er zijn er een paar bij die we in 2009 ringden, die zijn nu zeker zestien jaar oud. Dan ben je blij als je die weer eens ziet."

"We richten ons op het stedelijke, en dan voornamelijk op het broedsucces: hoe doen ze het, welke aantallen? Een deel van de vogels krijgt kleurringen om, zodat we ze kunnen volgen. Ze zijn meer gaan broeden op daken. Maar daar gaat wel eens wat mis: ze vallen, het is er te warm, er is geen schaduw of dekking. We gaan dit jaar proeven houden met het aanbrengen van voorzieningen: hoe kunnen we met kleine maatregelen op daken de situatie verbeteren?", aldus Dijkstra.

Inzicht

Tijdens het Jaar van de Scholekster wordt opgeroepen om mee te doen met verschillende onderzoeken. "Mooi dat er meer aandacht voor onderzoek naar de scholekster is, het is ook een signaal dat het niet goed gaat met de soort. Dat ie uitgelicht wordt, leidt tot interesse en bewustwording. Zeker in dorpen en steden is dat van belang: met wat kleine ingrepen kunnen we de situatie voor de scholekster verbeteren. De problemen in landbouw- en waddengebied: die los je niet meteen op. Maar onderzoek geeft wel inzicht in aan welke knoppen moeten we draaien."

Zelf meedoen? Het Jaar van de Scholekster trapt af met het tellen van scholeksters in stedelijk gebied, vooral tellingen op bedrijventerreinen en in stadsranden zijn welkom. Waarnemingen doorgeven kan via deze site.

Lees ook:

• Vogels pakken kansen in de stad
• Vijf vragen over de scholekster