Dat je dingen eerst bespreekt voordat je ze doet is één ding. Maar tien jaar lang om tafel om het eens te worden over de herinrichting van een beekdal? Het gebeurt niet vaak, maar bij de Geeserstroom was dat het geval. Nu alle partijen zijn uitgepraat, is het echte werk eindelijk begonnen.

Tot honderd jaar geleden kronkelde en meanderde de Geeserstroom door het landschap bij Gees en Zwinderen. Als bij zoveel beken in het Drentse landschap werd de beek vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw rechtgetrokken. Boeren hadden belang bij een vlotte afvoer van het oppervlaktewater.

En net als bij zoveel gekanaliseerde beekjes kregen bijna alle waterlopen na verloop van tijd hun oorspronkelijke knikjes weer terug. Bij de Geeserstroom gebeurde dit in 2006. Achter die ingreep zat een dubbele gedachte: naast natuurontwikkeling moest het gebied ook dienst doen als waterberging. Het beekdal moest water vasthouden na pittige buien om wateroverlast bij omwonenden te voorkomen.

Te nat

Het terrein werd als gevolg een stuk natter. Te nat, eigenlijk. Het moerasachtige karakter was goed voor vogels en natuur, maar minder voor bewoners en agrariërs rondom het beekdal, legt Kees van Dijk uit. Van Dijk is verbonden aan de werkgroep Geeserstroom. Hij is al tien jaar betrokken bij de herinrichtingsplannen die samen met provincie, gemeente, Staatsbosbeheer en lokale verenigingen zijn beklonken.

Moeras

Als een van de oprichters van de Werkgroep stuurde hij in 2014 een brief naar de provincie over de hoge waterstand rondom de Geeserstroom. "De beek groeide namelijk langzaam dicht met als gevolg dat de waterstand steeds hoger kwam te liggen." Het gevolg was dat omwonenden maar ook boeren last begonnen te krijgen. "Het gebied werd langzaam maar zeker een moeras en dat was niet de bedoeling."

Als oplossing werd gedacht om het stroomdal om te zetten naar cultuurlandschap. "Door het hoge water waren houtwallen aangetast en bomen doodgegaan. We zagen daarom graag een herstel." Het plan leek er bijna door, totdat natuurclub Vrienden van de Geeserstroom zich ook melden.

Volledig omzetten naar cultuurlandschap zagen zij niet zitten, waarop opnieuw gesprekken werden gevoerd. Met nu als compromis dat bijna de helft van het beekdal nat blijft en het ander deel alsnog cultuurlandschap.

Stuw

In de afgelopen maanden zijn er al werkzaamheden uitgevoerd. Het herstelplan behelst de terugkeer van houtwallen, het verhogen van kades en het verlagen van paden voor een snellere waterafvoer richting de Geeserstroom. Een nog te plaatsen stuw in het gebied moet helpen de waterstand te reguleren. Verder wordt er ook gewerkt aan een vlonderpad in het gebied.

Zorgen van boeren

Van Dijk spreekt van een prima oplossing. Alhoewel volgens hem boeren bij Zwinderen zich nog wel zorgen maken. "Zij hebben land aan de zuidkant (dus bij het natte deel) van de Geesterstroom en vrezen dat dit problemen gaat opleveren. Maar dat moet ik nog zien. Qua oplossing is dit het hoogst haalbare." Van Dijk verwacht dat alle werkzaamheden volgend jaar zomer definitief zijn afgerond.

Vinger aan de pols houden

Voorzitter Gijsbert Six van de Vrienden van de Geeserstroom laat weten zich te kunnen vinden in de oplossing die nu op tafel ligt. Wel houden de Vrienden een vinger aan de pols wat betreft de komst van de stuw. Deze is hard nodig om het water vast te houden in de Roonboon, het deel dat nat blijft van het stroomdal. "Het is belangrijk voor de natuur dat die er komt."

De Vrienden kunnen zich ook vinden in het compromis zoals die nu voorligt. Wel is het volgens Six van belang om het effect van de maatregelen in de gaten te houden. "Het is nog de vraag of het terrein ook droge zomers aankan. Het plan moet zich in dat opzicht nog bewijzen."

Lees ook:

• Moerasgebied rond Geeserstroom maakt deels plaats voor cultuurhistorisch landschap