-
De ooievaar is deze winter helemaal niet uit Nederland weggeweest (Rechten: Erik-Jan Feenstra)
Krokussen staan in bloei, planten krijgen alweer knoppen en op sommige plekken zie je alweer de eerste madeliefjes glimlachen. De meteorologische lente is begonnen. Maar eigenlijk voelt het alsof we de winter hebben overgeslagen.
De Bruggentocht, Leekstermeer toertocht of rondjes rijden over het Zuidlaardermeer. Niemand durfde afgelopen maanden ook maar het woord schaatsen in de mond te nemen. Want op een twee ijsdagen en wat nachtvorst na, vriezen deed het amper. En zo rollen we van de herfst zo weer de lente in.
"Het was een slappe en kletsnatte winter met veel te hoge temperaturen en een gemiddeld aantal zonuren. Alleen rond de kerstdagen was het echt winters met twee dagen waarbij de temperatuur niet boven het vriespunt uitkwam", kijkt weervrouw Grieta Spannenburg van Noorderweer terug. "Op eerste kerstdag heeft het KNMI zelfs gewaarschuwd vanwege de lage gevoelstemperaturen in het Noorden. Op tweede kerstdag is er nog een marathon op natuurijs gereden. Daarna werd het boterzacht met 14 graden op oudejaarsdag. We hebben de winter min of meer overgeslagen."
Daarnaast was het op veel plekken in de provincie nog nooit zo nat in de winter. "In 1e Exloërmond viel 205 millimeter en in Holsloot 201 millimeter, terwijl dit tijdens een gemiddelde winter 60 millimeter is", aldus Spannenburg.
Eerste bloemen al in bloei
In de natuur is de zachte winter goed te zien. Zo ziet boswachter Kees van Son van Staatsbosbeheer de madeliefjes en zelfs het speenkruid al bloeien. "De natuur is een stuk vroeger dan andere jaren. Elk jaar zie je wel enkele wilde bloemen in bloei staan, maar nu is het wel heel vroeg. Bizar."
Van Son wijt het aan de opwarming van de aarde. "Ik verneem wat anderen ook vernemen. Zo zag ik dat de gemiddelde temperatuur in februari bijna twee graden hoger lag dan het gemiddelde. Over die temperatuurstijging maak ik me grote zorgen. De natuur zal zich moeten aanpassen aan de klimatologische omstandigheden. Nu dreigt een mismatch in de natuur. Zangvogels zijn bijvoorbeeld afhankelijk van bepaalde rupsen als ze een nest vol jonkies hebben. Als de natuur niet synchroon loopt, dan zullen veel broedsels verloren gaan en kan er ook een rupsenplaag ontstaan."
De boswachter ziet dat populaties zangvogels daaronder te lijden hebben. "Als je dan een kwetsbare populatie hebt, dan kan deze groep in een gebied uitsterven, maar zover is het nog niet. Toch is het zorgwekkend."
Natuur veranderd
Kieviten en ooievaars die in Nederland overwinteren. Door de warme winters is het voor ze niet nodig om naar Zuid-Spanje of zelfs naar Noord-Marokko te vliegen. Planten en bloemen die eerder bloeien tijdens vroege lentes. Heerlijk, of toch niet?
"Het betekent dat de natuur opschuift. Zo zien we insecten en planten, die voorheen verder naar het zuiden leefden, hier nu ook leven", vertelt Van Son. "Denk bijvoorbeeld aan de eikenprocessierups. Ik maak me daar ernstig zorgen over, want de natuur zit vernuftig in elkaar en is nu in de war."
'Winter krijgt geen staartje'
Hoewel het in maart nog best winters kan zijn, verwacht Grieta Spannenburg niet meer dat deze winter een staartje krijgt. "De komende week draait de wind naar het oosten en brengt het best wat koude lucht mee. Als dit begin februari was geweest, dan had dit mooi kunnen uitpakken. Maar nu denk ik dat de zonkracht het wint van de echte kou."