Heb je een venkel in je volkstuintje staan? Dan is het opletten geblazen, want er zouden zomaar rupsen van de koninginnenpage op kunnen zitten.

Het overkwam Leonie Bronsema van de buurtvolkstuin in Tynaarlo. Op haar venkelplant zaten wel tien rupsen. "Een heel grote van wel vijf centimeter lang en ook nog een heel stel kleinere." Nader onderzoek wees uit dat er ook rupsen zaten op de enige andere venkelplant in de volkstuintjes. En dat is niet zo gek, want venkel is een waardplant van de koninginnenpage, zegt Kars Veling van de Vlinderstichting. "Maar ook op wilde peen en we zien ze ook wel op kervel en dille afkomen. Daar heb ik ze zelf op gehad, dus eigenlijk op allerlei schermbloemigen. Het is een spectaculair beest. De vlinder, maar ook de rups."

Opmars naar het noorden

De koninginnenpage is een soort die je in Drenthe nog niet vaak tegenkomt, maar dat is aan het veranderen. "Hij rukt op naar het noorden" zegt Veling. De soort is in de Wieden en Weerribben al redelijk algemeen en het is dus niet gek dat hij ook in Drenthe wordt gezien. "Het is een heel mobiel beest. Als het goed weer is vliegt hij flink rond. Wanneer hij bij wijze van spreke vandaag in Assen is, kan hij overmorgen in Emmen zijn. En als hij dan tussendoor een leuke waardplant tegenkomt, een wilde peen in een berm of een venkel in een volkstuintje, dan kan hij daar dus ook eitjes afzetten. En het is ook wel logisch dat ze veel in moestuinen worden gezien, want daar kom je toch iedere week even kijken."

De grote rupsen verpoppen

Rond deze tijd van het jaar zijn de rupsen een centimeter of vijf lang. Ze gaan binnenkort verpoppen en worden dan volgend jaar een vlinder. Veling: "Dan kruipen ze weg en verstoppen zich onder een takje of een schuttinkje en daar verpoppen ze. Die pop komt volgend voorjaar uit, in mei. Dus op een gegeven moment ben je je rupsen kwijt, dan moet je even goed kijken of er niet ergens onderaan een pop zit als je die venkel weghaalt voor de winter. Maar meestal kruipen ze wel weg en dan kun je dat veilig doen."

Veranderingen

Koninginnenpages waren erg zeldzaam, maar komen de laatste paar jaar steeds meer voor. In de Drentse vlinderatlas van 2016 staat hij nog bij de zwervers en dwaalgasten. De laatste paar jaar lijkt hij gesetteld. "Toen ik veertig jaar geleden bij de Vlinderstichting begon, was het een soort die je alleen op de Sint Pietersberg vond", vertelt Veling. "Daarna heeft hij zich verspreid naar de rest van Limburg en Noord Brabant. Vervolgens heeft het nog een hele tijd geduurd voor hij de grote rivieren over stak, ten noorden daarvan zag je alleen af en toe zwervers. De afgelopen tien tot vijftien jaar is de soort echt naar het noorden aan het uitbreiden en nu krijgen we meldingen van rupsen uit Groningen en Friesland."

Volgens vlinderkenner zijn er nog meer zuidelijke soorten die er aan komen, bijvoorbeeld de koningspage. "Die zit nu nog niet in ons land, maar die verwacht ik binnen tien jaar in Limburg. Aan de andere kant zal die klimaatverandering ook een paar soorten de kop kosten. Vooral voor de Drentse veenvlinders ziet het er somber uit. De kans is groot dat de veenbesparelmoervlinder, het veenbesblauwtje en het veenhooibeestje over tien tot vijftien jaar vertrokken zijn."

Leonie Bronsema is in ieder geval blij met haar rupsen: "Hier doe je het toch voor. Ik laat ze in ieder geval leven, zodat het mooie vlinders kunnen worden."