De wolf heeft zich inmiddels in Nederland gevestigd en ook in Drenthe is het grote roofdier al regelmatig gezien. Maar in de schaduwen van het bos komt ook een andere vleeseter dichterbij.

Het zou zomaar kunnen dat de goudjakhals zich binnenkort vestigt in onze provincie of elders in Nederland. Of is hij er zelfs al? We leggen het voor aan ecoloog Glenn Lelieveld. 

Is Drenthe geschikt voor goudjakhalzen?
"Op dit moment is Drenthe ontzettend interessant voor goudjakhalzen, nog geschikter dan de Veluwe. Er wonen namelijk relatief weinig mensen. Maar met name is Drenthe geschikt omdat er geen wolven leven. Die zien goudjakhalzen als concurrentie en maken ze dood.

Verder hebben goudjakhalzen een stuk kleiner leefgebied dan wolven. Waar een wolf tweehonderd vierkante kilometer nodig heeft, hoeft een goudjakhals maar zes vierkante kilometer. Dat is heel erg weinig. Eigenlijk maakt dat bijna heel Nederland erg geschikt voor ze."

In welke Drentse gebieden is de kans op goudjakhalzen het grootst?
"Goudjakhalzen houden van nattere veengebieden. Op de Balkan, waar ze vandaan komen, hebben ze wel ook de naam 'rietjakhals'. Het Bargerveen zou in Drenthe een perfecte plek voor ze zijn, net als het Fochteloërveen. Gebieden op zandgronden als het Drents Friese Wold en het Dwingelderveld zullen het domein van de wolf zijn, als die zich in Drenthe vestigt."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Gebieden in Nederland waar jakhalzen zouden kunnen leven.

(Bron: Zoogdierenvereniging/Wageningen Universiteit)

Moeten boeren bang zijn dat goudjakhalzen achter hun vee aan gaan?
"Er zijn voor zover we weten geen gevallen bekend van goudjakhalzen die vee aanvielen. Ze jagen vooral op muizen, ratten en muskusratten. Het kleine spul. Waar de goudjakhals nu erg goed van pas zou komen is in Friesland, waar ze last hebben van een grote veldmuizenplaag. 

Goudjakhalzen zijn een stuk kleiner dan wolven, maar wel groter dan vossen. Als een vos bij een boer een kip steelt, dan kan ik me voorstellen dat een goudjakhals dat ook wel kan doen. Maar er zijn ook geen gevallen bekend dat ze weidevogels aanvallen. Ze gaan vooral voor de gemakkelijke prooien, en dat zijn muizen."

Waarom komt de goudjakhals onze kant op?
"Daar zijn wat hypotheses voor. De relatieve afwezigheid van de wolf in Europa is een reden. Daardoor kunnen ze gemakkelijker door de natuurgebieden reizen. We zijn ook wat beschaafder geworden. We gebruiken minder gif en schieten niet alles meer af."

"Sinds het IJzeren Gordijn is gevallen, zijn er in Europa ook een stuk minder wapens in omloop en de grenzen zijn open. Behalve een toename van de goudjakhals zijn er ook meer wolven en lynxen." 

Hoe groot is de kans dat we binnenkort goudjakhalzen in Drenthe hebben?
"Ze zijn al eerder in Nederland geweest. Een paar jaar geleden is er twee keer een goudjakhals gezien op de Veluwe. Eerlijk gezegd kan hij hier al lang zijn, alleen hebben we geen idee waar. De meeste dieren gebruiken onze paden om afstanden af te leggen. Dat is wel zo gemakkelijk en daar hangen dus ook de wildcamera's."

"Maar goudjakhalzen trekken dwars door het bos. Daardoor zijn ze erg onzichtbaar en moeilijk te bestuderen. Als ze er niet al zijn, dan komen ze eraan, daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken."

En andere grote roofdieren, zoals de lynx?
"We hebben daar in Nederland te weinig aaneengesloten bos voor. Een lynx is net als andere katten erg schuw. Loopt hij honderd meter het bos uit, dan rent hij bij wijze van gillend weer terug. Pas als de overheid massaal extra bomen gaat planten zou de lynx kunnen komen. Dat is toekomstmuziek."