Een jonge bever is het slachtoffer geworden van een klem voor muskusratten. Het dier dook op voor een wildcamera van Tonnie Sterken bij het Westerdiep, onderdeel van de Drentsche Aa. Het is nog niet duidelijk van wie de klem is.

"Dit is zeer schrijnend en het maakt me verdrietig", zegt Sterken, die al ruim veertig jaar actief is als vrijwilliger in de natuurbescherming en veel beelden levert voor de tv-uitzendingen van ROEG! Op zijn beelden zien we dat de jonge bever een klem aan de voorpoot heeft. De bever trekt de klem met zich mee. Het is niet bekend hoe het nu met de bever is maar Sterken is bang dat het dier dood is.

Deze beelden zijn gemaakt tussen 23 oktober en 5 november. Daarna heb ik op deze plek geen jonge bever meer voor de camera gehad." Sterken wil het gebruik van klemmen in het leefgebied van bevers aan de kaak stellen. "Ik ben niet tegen het waterschap en ik ben niet tegen de muskusrattenvangers, maar je zou dergelijke klemmen eigenlijk niet moeten gebruiken in het leefgebied van bevers. En als ze toch nodig zijn, dan zou het echt maatwerk moeten zijn. Op voldoende afstand van de burcht en met voldoende bescherming tegen bijvangsten. Het gaat me om de veiligheid van de dieren."

Van wie is de klem?
Boswachter Bertil Zoer van Het Drentse Landschap is nauw betrokken bij de bevers. "Het gebruik van dit soort open liggende klemmen is duidelijk onverantwoord. Zeker in beverleefgebied." Naast klemmen wordt er ook gebruik gemaakt van kooien en fuiken om muskusratten te vangen. Het waterschap is de enige organisatie die klemmen mag zetten en moet zich daarbij houden aan strikte regels: klemmen mogen niet vlakbij een beverburcht geplaatst worden en moeten goed op de locatie vastzitten. Het is nog onduidelijk of het wel een klem van het waterschap is waarin de ongelukkige bever stapte. "Iedereen kan dergelijke klemmen kopen, het kan ook zijn dat er een stroper actief is", zegt Tonnie Sterken.

Zoektocht
Jeanette Bolhuis van Waterschap Hunze en Aa's: "Het is ons bekend dat er een bever rondzwemt met een klem aan zijn poot, we staan in contact met de provincie en zijn op zoek naar het beest om het te ontlasten." De provincie Drenthe heeft wildcamera's aan het waterschap aangeboden als hulpmiddel bij de zoektocht.
De bever is een beschermde diersoort. Voor de muskusrat en de beverrat geldt het tegenovergestelde: waterschappen hebben de taak om deze dieren te bestrijden omdat ze uitgebreide gangenstelsels graven die een risico vormen voor de waterveiligheid.

Uitroeien
De bestrijding heeft als resultaat dat er steeds minder muskus- en beverratten zijn. Bolhuis: "In 2012 vingen we bij Hunze en Aa’s nog 13.714 muskusratten. In 2019, tot en met oktober, staat de balans op 3.387 muskusratten. De vangst van beverratten blijft redelijk stabiel met rond de 150 per jaar. En daarvan vangen we 95 procent langs de grens met Duitsland."  
Het Waterschap hoopt de muskusrat in het binnenland zo goed als uit te roeien: "Door de beduidend lagere populatie is de hoeveelheid vangmateriaal fors verminderd, een proces dat we blijven vasthouden. Het doel is om de populatie muskusratten in Nederland terug te dringen tot de grens. Als dit bereikt is, zullen er veel minder vangmiddelen in het binnenland staan. Hierdoor zullen er ook geen tot zeer weinig bijvangsten meer worden gerealiseerd", aldus Bolhuis.

Bijvangst
Bolhuis geeft aan dat er zo'n 450 tot 500 klemmen en zo'n 600 fuiken en kooien zijn uitgezet in het gebied van Waterschap Hunze en Aa's. "In februari tot circa half maart (voorjaarstrek) en eind augustus tot circa eind september (najaarstrek) gebruiken we fuiken en kooien. Klemmen worden het hele jaar door gebruikt." 

Naast muskusratten is er sprake van bijvangst. "De bijvangsten van dit jaar, tot en met oktober 2019, zijn 72 dieren. Hiervan zijn 59 bruine ratten en woelratten. In totaal 19 bijvangsten waren met de klem en 40 bijvangsten in fuiken/kooien. Van de overige 13 dieren zijn er 6 met de klem en 7 in een kooi/fuik gevangen. De overige dieren zijn: waterhoen, wilde eend, aalscholver, snoek, blankvoorn." 

Herman Berkhof van Waterschap Vechtstromen geeft hetzelfde aan: "De bijvangst van de klemmen is relatief gering, soms een vogel. Dit verschilt per waterschap. Het zijn vooral bruine ratten die we vangen maar dat is ook ongedierte, ongeveer 600 tot 700 per jaar. Verder vooral vissen, als ze nog leven, laten we ze weer los."