Jakobskruiskruid rukt op in Drenthe. Sinds 1975 is de verspreiding van het bloemetje verdubbeld. Dat heeft gevolgen voor het oogsten van hooi als veevoer, omdat het in hoge concentratie giftig is voor paarden en koeien.

FLORON publiceerde vandaag een onderzoek in Nature Today over de verdubbeling van de verspreiding van jakobskruiskruid in Nederland.

Gevaar voor paarden

"Vee weet dat wanneer de bloemen bloeien dat ze er niet aan moeten komen en daarom groeit het ook zo snel", zegt Ben Hoentjen van FLORON Drenthe. "Paarden staan op een te klein veld met veel jakobskruiskruid en hebben dan minder te eten. Zo kan de bloem zich makkelijk vermenigvuldigen."

De dieren kennen volgens Hoentjen de gevaren van de bloem. "Als het vers is weten ze dat ze er niet van moeten eten, maar als er gemaaid is dan herkennen ze het niet en eten ze ervan."

Klepelmaaier

Jakobskruiskruid groeit goed op open en zandige bodems. Dat de plant ondertussen in bijna heel Nederland voorkomt, komt volgens het kennisinstituut omdat grond in Nederland veel wordt bewerkt. Vee in weilanden trapt de grond los. Bermen worden meestal gemaaid met een zogeheten klepelmaaier, die de grond en de begroeiing in stukjes hakt.

Het hoort nu tot de Drentse flora

Bij het aanleggen van wegen en gebouwen worden zandbedden aangelegd, waarop de plant zich vestigt. In het kader van het aanleggen van meer natuurgebieden komen voormalige akkers braak te liggen en die worden nauwelijks meer gemaaid. Ook is Jakobskruiskruid goed bestand tegen droogte en hitte.

Volgens Hoentjen kom je het in Drenthe overal tegen. "Dit weekend even gefietst door de Veenkoloniën en je zag het overal", aldus de voorman van FLORON Drenthe.

Vlinder is de natuurlijke vijand

Het probleem volgens Hoentjen zit het erin dat de bloem slecht te herkennen is als hij eenmaal is uitgebloeid en de pluisjes verschijnen, zo kan het zaad zich verspreiden. "Helemaal als je dan gaat maaien."

Om het uit te roeien moet er gedetailleerd gemaaid worden. "Het wegmaaien is de beste manier van bestrijding, maar dat kan niet omdat je dan alle andere bloemen ook meeneemt. Je kan wel op je eigen land of in je eigen tuin het uitroeien, maar dan moet je heel gericht het wegsteken."

Een natuurlijke vijand heeft Jakobskruiskruid wel. "De rups van de sint-jacobsvlinder eet van de bloem en dan sterft de bloem. Wat nu dus resulteert in meer sint-jacobsvlinders. We moeten er in Drenthe mee leren leven. Het hoort nu tot de Drentse flora."

Volgens FLORON lijden vooral koeien- en paardenhouders schade door jakobskruiskruid in hun akkers. Ook natuurbeheerders hebben een strop omdat ze hooi met de giftige plant uit natuurgebieden niet kunnen verkopen.

Oplossingen zijn volgens het kennisinstituut een andere maaimethode voor bermen en meer ruimte voor vee in de wei, zodat de dieren de grond minder vertrappen. Ook is het goed om de plant weg te maaien voor de bloei. Uittrekken van de planten heeft geen zin want daar profiteren de zaden van. Natuurakkers zouden ingezaaid kunnen worden met soorten waarvan bekend is dat ze de groei van jakobskruiskruid remmen.