-
Het Fochteloërveen (Rechten: Serge Vinkenvleugel/RTV Drenthe)
Het kwetsbare hoogveen, bijzondere planten en een verscheidenheid aan dieren. Het Fochteloërveen is een van de Natura2000-gebieden, boordevol bijzondere flora en fauna. Gelegen op de grens van Drenthe en Friesland, een gebied dat tot de verbeelding spreekt met vogels als de kraanvogel en de blauwe kiekendief. Het is een van de laatste gebieden met hoogveen in West-Europa.
Heeft Natuurmonumenten plannen om dit gebied uit te breiden, en dan specifiek in de richting van Smilde? Dat vraagt een inwoner van Bovensmilde zich af, wonende aan de rand van het gebied. Hij stuurde zijn vraag in naar Zoek het uit!.
'Dat is niet aan ons'
"Het Fochteloërveen is een Natura2000-gebied", zo legt woordvoerder Fred Prak van Natuurmonumenten uit, "en daar is nu veel bij gaande. Met name het stikstofprobleem is een heet hangijzer, en de provincie kijkt hoe dat het beste opgelost kan worden."
Een van die oplossingen zou kunnen zijn om de depositie te verlagen, oftewel, zorgen dat er minder stikstof is. Een andere mogelijkheid is zorgen dat de stikstof het meest kwetsbare gebied niet of minder kan bereiken. Prak: "Dan leg je als het ware een buffer aan om het kwetsbare gebied heen."
Als er een buffer aangelegd zou worden, zou je dat kunnen zien als uitbreiding van het gebied. Prak: "Wij hebben als Natuurmonumenten natuurlijk ook wensen, maar het allerbelangrijkste voor ons is dat zeldzame natuur beter beschermd wordt. En hoe dat dan gebeurt, dat is aan de provincie."
Tekst gaat verder onder de video
Stikstof terugdringen
Gedeputeerde Henk Jumelet is de aangewezen persoon binnen de provincie Drenthe om tot een oplossing te komen voor het stikstofprobleem rondom de Natura2000-gebieden.
Drenthe heeft, samen met de provincies Groningen en Friesland, een plan ingediend bij de minister om de eerste stappen te zetten. Minister Christianne van der Wal, verantwoordelijk voor het dossier stikstof, heeft de provincies namelijk gevraagd met een plan te komen. Drie plannen zijn er ingediend. Door Noord-Brabant, Gelderland en de drie noordelijke provincies tezamen. Het plan van Drenthe, Groningen en Friesland is in februari van dit jaar ingediend.
Minister Van der Wal stuurde op 1 april een brief aan de Tweede Kamer waarin ze op hoofdlijnen uiteenzette hoe het kabinet de komende jaren de stikstofuitstoot verder wil terugdringen. Hoewel de aanpak nog concreet moet worden, leidde de brief al tot commotie in de provinciale politiek.
Verontwaardiging
De VVD-fractie in Drenthe publiceerde een open brief op haar website waarin zij aangaf allerminst tevreden te zijn met de woorden van de minister. "De uitspraken zijn zeer ongelukkig en onze verontwaardiging is groot," schreven de Drentse VVD'ers naar aanleiding van het optreden van minister Van der Wal bij talkshow Op1, waar zij de Kamerbrief op 1 april kwam toelichten.
Het CDA in Drenthe liet zich ook negatief uit. Statenlid Siemen Vegter vindt dat de minister te veel nadruk legt op het onteigenen van boeren. Hoewel de minister schrijft dat onteigening pas een optie is als alle andere oplossingen niet werken, is volgens Vegter nog niet goed nagedacht over de impact die onteigening heeft op de leefbaarheid.
Drents gedeputeerde Jumelet zou graag zien dat er meer landelijke maatregelen worden genomen, zegt hij tegen NOS. Nu voelt het alsof de verantwoordelijkheid vooral bij de provincies komt te liggen. "Eigenlijk kieperen ze nu alles over de schutting."
Is uitbreiding een oplossing?
Uitbreiding van het Fochteloërveen wordt momenteel niet genoemd als gedeeltelijke oplossing van het stikstofprobleem. Dat betekent niet dat de optie compleet van tafel is. Begin juni komt minister Van der Wal met een natuurrapport, de zogenoemde 'Quickscan natuurdoelanalyse'. Daaruit zal blijken welke natuurgebieden nu zwaar onder druk staan en waar de stikstofaanpak versneld moet worden. Rond diezelfde tijd volgt ook een Kamerbrief van minister Henk Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit waarin hij het perspectief voor de boeren zal schetsen.
Minder stikstofoxide
Hoewel er volgens wetenschap en politiek gestreefd moet worden naar een flinke vermindering van de uitstoot, laat onderstaande animatie zien dat de uitstoot van stikstofoxiden de afgelopen jaren al minder is geworden. De uitstoot van ammoniak is hierin niet meegenomen:
Fochteloërveen toekomstbestendig
Nog afgezien van het verminderen van de hoeveelheid stikstofneerslag in het gebied, is Natuurmonumenten ook druk met het toekomstbestendig maken van het Fochteloërveen op een andere manier. In november werd bekend dat er dertig miljoen euro is uitgetrokken om het gebied nat te houden.
Water is namelijk van essentieel belang voor het hoogveen en de kwetsbare dieren die er leven. Maar het gebied is te vergelijken met een omgekeerd soepbord. Het hoogste punt ligt op twaalf meter boven NAP. En het laagste punt op zes meter boven NAP. Elke druppel regenwater stroomt dus weg, als er geen barricade tussen zit.
Die barricades zijn aangelegd in de vorm van kades. Een groot deel ervan functioneert niet meer: ze zijn lek en/of verzakt. Om het hoogveen, maar ook de kwetsbare soorten zoals de kraanvogels, te behouden, zijn dus maatregelen nodig.
Proefkade
De belangrijkste maatregel is het herstellen en vervangen van veertig tot vijftig kilometers aan kade. Een proef met een nieuw soort kade, dat ook in het Bargerveen water vasthoudt, lijkt succesvol te zijn. Het zijn geen houten damwanden, maar verschillende lagen zand en leem, waar planten bovenop gaan groeien. Deze vegetatie is weer een geschikt leefgebied voor onder andere reptielen.
Natuurmonumenten is de uitvoerder van het project. In het najaar wordt begonnen met de werkzaamheden. Daarbij wordt geprobeerd het zand door een pijpleiding te vervoeren, in plaats van met wagens over de weg, om de impact op het verkeer zo klein mogelijk te houden.
In november maakten we daar onderstaande reportage over. Tekst gaat verder onder de video.
Om nog even terug te komen op de vraag die ingestuurd is naar Zoek het uit!: Nee, er zijn momenteel geen plannen om het Fochteloërveen uit te breiden in de richting van Smilde, of in welke richting dan ook. Het aanpakken van de stikstofneerslag wordt op een andere manier gedaan. Daarmee is niet uitgesloten dat dit in de toekomst ook zo blijft.
Zoek het uit!
Wij duiken graag in de vragen die jij instuurt. Dus aarzel niet en stuur je vraag in! Dan doen wij ons best om het antwoord te vinden.