Door heel Drenthe zijn ze te zien, op verschillende plekken. Heldergele bloemen, vaak tot wel een meter hoog, in de bermen en langs slootjes.

Wat zijn dit voor bloemen, vraagt Gerda uit Hoogeveen zich af. "Ik loop graag door de Olde Kene bij Hoogeveen en daar zie je ze staan, volop. Maar is het koolzaad of raapzaad? En hoe komen ze daar?" Ze stuurde haar vraag in naar Zoek het uit!.

Hans Dekker werkt bij de Provincie Drenthe, en weet alles van de Drentse natuur. "Klopt, ik heb het zelf ook gezien. Langs de bermen staat het nu volop in bloei, een prachtig gezicht!"

Raapzaad of koolzaad?

Maar wat is nu het verschil tussen raapzaad en koolzaad? Een biologielesje. Op het eerste gezicht lijkt er geen verschil te zijn tussen de twee. Zowel raapzaad als koolzaad zijn in ieder geval lid van de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae) en typische voorjaarsplanten die meer dan een meter hoog kunnen worden.

Eind maart, begin april komt de gele bloemenpracht tot uiting, maar ook later in het jaar, tot in oktober, is er nabloei te zien. Koolzaad bloeit wat later dan raapzaad. Het is te onderscheiden doordat bij koolzaad de knoppen van de ongeopende bloemen hoger zitten dan de bloemen, terwijl bij raapzaad de bloemen de knoppen bedekken.

Ook bij de bladeren is er wel een verschil te ontdekken, maar het blijft lastig. Bij koolzaad zijn de bladeren lancetvormig en aan de voet heldergroen. Bij raapzaad zijn de bladeren stengelomvattend.

De Drentse bermen

Maar wat groeit er nu in de Drentse bermen? Dekker: "Dat hangt van de plek af. Als er koolzaadakkers in de buurt zijn, is het koolzaad. Er zijn boeren in Drenthe die dit verbouwen voor biobrandstof, en bij het zaaien waaiert er wel eens wat uit. En dan krijg je die bloemenpracht in de bermen."

"In andere provincies zie je dit trouwens nog veel meer. Daar wordt ook meer koolzaad verbouwt. Hier weet ik wel van een coöperatie in Zuidwolde die koolzaad verbouwt. Dat is een groep burgers én boeren die zo zelf hun biobrandstof maken. Daar heb je hele velden vol met prachtige gele bloemen."

Op plekken waar geen koolzaad in de buurt verbouwd wordt, is het waarschijnlijk raapzaad. Dekker: "Dit is een wilde akkerplant, die heel nauw verwant is aan koolzaad. Eigenlijk zijn het broertje en zusje van elkaar. Er komt bijna een botanicus aan te pas om te kunnen zien om welke van de twee het gaat, zo erg lijken ze op elkaar."

Zoek de verschillen

De vraag van vragenstelster Gerda ging expliciet over de gele bloemen bij De Olde Kene. Uit nadere inspectie blijkt dat het in dit geval gaat om raapzaad. Het verschil met koolzaad is moeilijk te zien, maar als je weet waar je op moet letten kun je van heel dichtbij de verschillen onderscheiden.

Op onderstaande foto's is koolzaadplant uit Zuidwolde naast een raapzaadplant uit de Olde Kene gelegd:

Zoals op bovenstaande foto te zien is, staan bij de raapzaadplant de gele bloemblaadjes iets uit elkaar. Bij het koolzaad overlappen ze elkaar deels. Ook de onderste bloemblaadjes, de smalle onder de bovenste brede, staan bij de raapzaadplant bijna horizontaal. Bij de koolzaadplant staan deze veel meer omhoog gekruld.

Maar er zijn meer verschillen. Ook aan hoe het groene blad aan de stengel zit, kun je zien om wat voor plant het gaat:

Bij koolzaad spruit het groene blad uit de stengel. Bij raapzaad lijkt het blad meer om de stengel heen gewikkeld te zitten.

Meer gele bloemenpracht

Koolzaad en raapzaad zijn niet de enige die zorgen voor de mooie gele bermen. Ook de brem, die nu in bloei staat met een diepe goudgele kleur, draagt een steentje bij.

De brem wordt in het Drents trouwens braam genoemd. Niet te verwarren met het roodblauwe vruchtje, want dat noemen we dan weer een brummel.

Zoek het uit!

Heb jij zelf ook een vraag? Wij gaan graag voor je op pad om het antwoord te vinden! Stuur hier je vraag in:

Door: Greetje Schouten