Een overledene herdenken in de natuur. Mag dat? En as verstrooien? Staatsbosbeheer heeft er een aparte afdeling voor en die heeft het druk. Natuurmonumenten staat het juist niet meer toe.

In een eik langs de beek bij het Anloërdiepje werden onlangs een paar plastic rozen opgehangen en lampjes op zonne-energie. Er was geen berichtje te vinden over wat het was. "Mogelijk een asverstrooiing", denkt boswachter Kees van Son.

Ingewikkeld

Als het inderdaad een asverstrooiing is, dan is deze gedaan op een plek waar het niet mag. "Als we een verzoek binnen krijgen voor zoiets werken we daar graag aan mee. Want dat zijn bijna altijd mensen die een sterke binding hebben met het gebied, die er veel rondgelopen hebben, die er vroeger gewoond hebben, ook wel mensen die er boer zijn geweest", zegt van Son.

"Maar vaak wordt ons dan gevraagd of de as in de beek uitgestrooid mag worden. Dat willen we niet, omdat de Drentsche Aa gebruikt wordt voor de winning van drinkwater."

Ook illegale monumentjes komt boswachter Van Son geregeld tegen: "Dat is best ingewikkeld. Uit piëteit wil je het niet zonder meer opruimen, maar het zijn wel dingen die niet in de natuur thuis horen. Dus op den duur moeten ze wel weggehaald worden. We zeggen dan ook altijd: overleg met ons."

Honderden verzoeken

Bij Staatsbosbeheer is nu het officiële beleid dat aan dergelijke asverstrooiingen wordt meegewerkt. Daarvoor is zelfs een speciale afdeling opgericht die Natuurlijk Herdenken heet.

De afdeling wordt bemenst door Wim Slooten. Hij krijgt honderden verzoeken per jaar binnen. "We hebben een aantal plekken die er speciaal voor zijn aangewezen, maar als iemand een speciaal verzoek heeft kijken we daar ook naar", zegt Slooten.

"In principe verlenen we medewerking maar het ligt wel aan de plek. Want op sommige plaatsen kan het wel, en op andere kan het niet. Het mag bijvoorbeeld geen toeristische plaats zijn, dus niet in de buurt van een bankje of in Drenthe bij een hunebed of iets dergelijks. En ook niet in een kwetsbaar natuurgebied of op de hei, want heide kan er heel slecht tegen. Maar als het geen kwaad kan dan geven we toestemming."

Aan de verstrooiing zijn wel voorwaarden verboden. "Je mag niets plaatsen. Dus geen herdenkingssteen of bloemen, echt alleen de as uitstrooien. En we moeten er vooraf toestemming voor geven, anders is het illegaal. Verder mag het alleen tijdens de openingstijden van het gebied, dus meestal tussen zonsopkomst en zonsondergang."

Teveel verstoring

Bij Natuurmonumenten zijn asverstrooiingen niet meer toegestaan. "In het verleden wel", zegt Sanne van Gemerden. "Maar we zijn er mee gestopt. Want het is vaak te verstorend, voedselarme natuur kan er niet tegen, en het verstrooien zelf geeft ook vaak verstoring omdat mensen toch van de paden af gaan."

Ook herinneringstekens zijn ingewikkeld. "Je wilt daar toch zorgvuldig mee omgaan, maar als het echt om spullen gaat die niet in de natuur thuishoren, halen we die weg." Wat wel vaak gebeurt, is het plaatsen van een herinneringsbankje: "Dat doen we graag, een bankje met een inscriptie op een plek die belangrijk is geweest. "

Herinnering en troost

Cathrien de Pater promoveert binnenkort op spiritualiteit en natuurbeheer. Zij ziet dat er steeds meer behoefte is aan begraafplaatsen in de natuur: "Dat zie je aan het aantal natuurbegraafplaatsen. Toen ik vijf jaar geleden met mijn onderzoek begon waren dat er dertien nu zijn het er meer dan twintig."

Volgens De Pater gaat het bij begraven en asverstrooiingen om meer dan alleen een mooi plekje: "Je ziet ook dat mensen iets terug willen doen voor de natuur. Dat ze letterlijk hun lichaam aan de natuur willen geven."

Voor nabestaanden speelt de troost die de natuur kan geven een rol. "Het gaat om een plek die bijzonder was voor een dierbare, maar de natuur zelf geeft ook troost. Het leven gaat door. Die bomen staan er al zo lang en hebben al zoveel gezien en meegemaakt en zullen ook nog zoveel zien en meemaken. Het gevoel dat je onderdeel bent van iets groters, dat speelt ook en belangrijke rol."