Het is veel stiller buiten dan we gewend zijn. Er is minder verkeer en er zijn minder activiteiten, waardoor er veel meer te horen valt. De ideale tijd om een cursus vogelgeluiden te volgen. Spits je oren en leer van Boukje Toussaint vogelgeluiden herkennen. Deel 1: de roodborst.

Boukje Toussaint is IVN-natuurgids en geeft cursussen over vogelzang. Speciaal voor ROEG! vertelt ze de komende weken over een aantal vogels en hun geluiden. Volg deze serie, en je kan straks met gemak het gezang van vogels herkennen.

De komende weken neem ik je graag mee naar de vogels die bij jou in de buurt en om je huis zijn. Je hoeft geen verre reis te maken om mooie dingen te zien en te horen. Onze zangvogels zingen nu dat het een lieve lust is. Mannetjesvogels zingen om hun territorium af te bakenen en om vrouwtjes te lokken, zodat ze zich aan hen binden. 'Love is in the air'... de genen moeten worden doorgegeven!

Aan het uiterlijk van de roodborst hoef ik geen woorden vuil te maken. Als je in de tuin aan het werk bent komt die graag een kijkje nemen. Niet omdat hij je zo aardig vindt, maar omdat je al spittend en harkend insecten en spinnetjes opjaagt die de roodborst oppikt. Als een roofvogeltje duikt hij, vaak vanaf een lage zitpost, op de prooi. Let er maar eens op.

Schattig? Vergis je niet!

Roodborsten zien er misschien schattig uit, maar vergis je niet! Ook in de winter hebben ze een eigen voedselterritorium wat ze door middel van zang, en soms met een robbertje vechten, verdedigen. Ze kunnen zeer agressief zijn en soms strijden ze tot de dood erop volgt.

Hoewel een roodborst het liefst alleen is, zie je ze in deze tijd van het jaar zo nu en dan samen. Heel soms zie je er zelfs drie. Let dan op: het alfamannetje probeert met imponeergedrag duidelijk te maken dat zijn concurrent beter het veld kan ruimen. Hij maakt zich groot en zet de borstveren uit.

Er moet worden gepaard en dat doe je met z'n tweeën! En om aandacht van mevrouw te krijgen, moet je je uiterste best doen op zanggebied.

Hoe herken je het roodborstenlied?

Misschien een beetje gek, dit is mijn ezelsbruggetje. Ik vind het klinken als druppelend water.

Vergelijk maar met de echte roodborstzang.

(Geluidsopname: Erik Roels, www.xeno-canto.nl)

Parelend zou je het ook kunnen noemen. De strofe duurt zo'n twee seconden, met iets langere pauzes. De zang heeft grote toonhoogtewisselingen en is ijl in de hoogte. De lagere tonen zijn juist warmer. De zang is heel gevarieerd en is daardoor moeilijk na te bootsen. En toch is het goed herkenbaar, als je maar aan parelende waterdruppeltjes denkt!

'De natuur maakt nu meer indruk dan voorheen'

Aan mij wordt wel eens de vraag gesteld waarom ik vogels zo leuk vind. Daar zijn heel veel redenen voor te bedenken. Ze kunnen prachtig en vaak ver vliegen. Ze hebben mooie kleuren, je komt ze overal tegen en vooral: ze kunnen mooi zingen. Maar nu, in deze onwerkelijke tijd met soms vreselijk nieuws over het coronavirus, betekenen vogels misschien nog wel meer voor me.

We moeten ons aanpassen om ervoor te zorgen dat het virus zich niet te snel verspreidt en de ziekenhuizen overbelast raken. Dit doen heel veel mensen door thuis te blijven én door contacten tot het minimum te beperken. In Nederland hebben we het geluk dat we nog wel naar buiten kunnen en tijdens dat toegestane ommetje, kun je mooie dingen tegenkomen. De natuur maakt nu misschien wel meer indruk dan voorheen. Planten en dieren hebben geen last van het virus en voor vogels is het luchtruim niet gesloten. Zij zingen zelfs, alsof er niets aan de hand is. Het is lente!