-
De Kwartjesberg is vernoemd naar de Kwartguldenvereniging (Rechten: Drents Archief)
Tussen de dorpen Gasselte en Drouwen ligt het Drouwenerzand, een natuurgebied waar begin vorige eeuw geen land mee te bezeilen was. Een bankje in het gebied herinnert aan de jonkheer die het gebied onder handen nam en het stuivende zand bedwong.
De tekst op het bankje luidt: 'Ter nagedachtenis aan jonkheer Hora Siccama van de Harkstede op wiens aanstichting het Drouwenerzand werd ontgonnen.'
Oranjebond
"Jonkheer Siccama heeft in 1893 de Oranjebond van Orde opgericht", vertelt boswachter Bertil Zoer. "Het was een clubje dat zich druk maakte over sociale onrusten in de samenleving, ten tijden van de opkomst van het socialisme in Oost-Drenthe. Hij vond dat daar een tegenbeweging voor moest komen. De arme sloebers die voor die onrust zorgden moesten aan het werk gezet."
Zandprobleem
"Dit was een grote, malende zandwoestijn die maar niet te beteugelen viel. In de eeuwen daarvoor was dat steeds geprobeerd maar zonder succes", aldus Zoer. "Er was hier alleen maar zand, gigantisch hoge duinen die constant door het landschap liepen. Dan weer was de weg overstoven, dan weer werden de akkers bedreigd. Hora pakt het met zijn Oranjebond voor het eerst grondig aan. Hij kocht het hele gebied en zette daar de mensen zonder werk uit de grote steden aan het werk om de boel te bebossen."
(tekst gaat verder onder de video)
Restanten
Ze hebben het zand voor het overgrote deel weten te beteugelen. "We zien nog steeds de restanten", wijst de boswachter. "Dit soort grote bomen stammen uit die tijd. Ze zijn om en nabij de honderdtwintig jaar oud. Er is nog één stukje van het gebied open omdat dat niet geschikt was voor bebossing. Dat deel was droger en daar is het nooit gelukt. Men heeft het laten gaan en dat is nu het mooie natuurgebied het Drouwenerzand."
Vrouwen
De Oranjebond was een mannenaangelegenheid. "Het was een mannenclub van voorname heren", aldus Zoer. "Maar de dames wilden ook wat doen dus zij richtten een jaar later de Kwartguldenvereniging op. Het waren voornamelijk gegoede dames uit het westen des lands. Voor een kwartje kon je lid worden en zo steunde je de bebossingsprojecten van de Oranjebond." De Kwartjesberg, het hoogste punt in het gebied, is vernoemd naar deze vereniging.
Uitkijktoren
Bovenop de Kwartjesberg stond een uitkijktoren. "De Kwartguldenvereniging heeft de kleine uitkijktoren gefinancierd", vertelt Zoer. "Je had ook niet zo'n hoge toren nodig want de bomen waren nog klein en je kon er zo overheen kijken. Het heeft er tot 1920 gestaan. De sokkels ervan liggen er nog." Deze wandelroute van vijf kilometer passeert de verschillende hoogtepunten in het natuurgebied waaronder de Kwartjesberg.
In de uitzending van ROEG! van 11 november 2023 duikt boswachter Bertil Zoer in de geschiedenis van het Drouwenerzand. Kijk het hier online terug.
