De tapuit is een bijzondere vogel. Geen andere zangvogel legt zo'n grote afstand af tussen het broedgebied en zijn overwinteringsgebied als de tapuit. Bioloog Herman van Oosten is al jaren gefascineerd door deze ranke vogel en heeft er nu een boek over geschreven.

Het zijn vooral de trekgewoontes van de tapuit die opvallen. "De tapuit komt over de hele wereld voor, van Oost-Canada via Eurazië naar het westen van Alaska. Maar de vogel is ooit begonnen in Afrika, zes miljoen jaar geleden," legt Van Oosten uit. "En in de winter vliegen ze allemaal weer terug naar Afrika. Dat is natuurlijk bizar."

Aantallen nemen af
Vroeger kwam de tapuit overal in Nederland voor, in het binnenland, op heidevelden, stuifzand en akkers, en in de duinen. Dat is tegenwoordig wel anders. "Sinds 1980 is de soort met 95 procent achteruit gegaan," aldus Van Oosten. "Nu komt hij nog voor op twee plekken in de duinen van Noord Holland en op de Waddeneilanden."

Maar ook in Drenthe zit een populatie tapuiten en wel in het Aekingerzand. Daar hebben ze een bijzondere plek gevonden om te broeden. Normaal gesproken broeden tapuiten in konijnenholen maar in het Aekingerzand broeden ze in wegrottende boomstronken. Volgens Van Oosten broedden er afgelopen jaar 25 paren in dit gebied. In 2008 waren dat er nog 48.

Vossen en kort gras  
Wat is de reden voor het afnemen van de aantallen tapuiten? Een eenduidig antwoord is er niet. Mogelijk vallen ze ten prooi aan vossen die het gemunt hebben op broedende vogels. Maar in het Aekingerzand hebben ze goede ervaringen met nestbescherming.

Waarschijnlijk spelen voedseltekorten een rol. "De tapuit houdt van hele korte graslanden waar hij goed kan rennen en eten kan vinden. Door vermesting en verzuring, groeit de vegetatie heel snel en dan kan zo'n beest niet meer uit de voeten," vertelt Van Oosten. "Ik denk dat de afname van insecten ook invloed heeft, maar dat weten we niet zeker."



In ROEG! zie je zaterdag vanaf 17.10 uur op RTV Drenthe meer over de tapuit.