Midden in het Drents Friese Wold zijn de werkzaamheden in volle gang. Graafmachines rijden af en aan om van het vroegere landbouwgebied Oude Willem weer natuur te maken. Natuur zoals het er vroeger was.

En dat vroeger is niet eens heel erg lang geleden. Boeren gingen pas vlak voor de Tweede Wereldoorlog het gebied van de Oude Willem gebruiken voor landbouw. Daarbij werd de meanderende Tilgrup rechtgetrokken tot een grote brede beek. Ook groeven boeren veel slootjes in het gebied. En dat was niet zomaar, de beek was het ontwateringssysteem voor de landbouw. 

Bijzondere hulp
Nu tientallen jaren later wordt de originele route van de beek weer hersteld. “Bijzonder hieraan is, dat mensen die hebben geholpen om de beek recht te trekken, nu weer helpen om de beek te laten meanderen. Ze weten nog precies hoe het was”, vertelt Hans Dekker van de provincie Drenthe. 

Dat de Oude Willem een landbouwgebied is geweest, merk je ook aan de hoeveelheid fosfaat in de bodem. Fosfaat is nodig voor landbouw, want planten en dieren hebben het nodig om te kunnen groeien. Maar op sommige percelen in de Oude Willem zit zoveel fosfaat, dat de grond er eigenlijk is vervuild. En als het gebied weer natuur moet worden, moet die fosfaat uit de bodem. Anders komt het via de meanderende Tilgrup in andere delen van het Drents-Friese Wold terecht en dat is niet goed voor de natuur.

Het weghalen van fosfaat uit de bodem gaat in de Oude Willem op een bijzondere manier. Boswachter Corné Joziasse legt het in deze video uit. (Verhaal gaat verder onder de video) 


Heideschraal grasland
Maar er gebeurt nog veel meer in het gebied. Zo wordt een slenk aangelegd, een ondiepe kom in het veen waardoor het water weg kan stromen. De mensen die nog in het gebied wonen houden zo droge voeten. Ook wordt er rondom het gebied gekapt, zodat er meer open ruimtes komen met overgangen van hoog bos, via struikgewas, naar gras en bloemen. “Dat wordt een fleurige boel”, zegt Dekker. “Maar de overgangen zijn ook heel erg belangrijk voor planten en dieren. Heel veel planten en dieren zijn gek op overgangen, zoals de grauwe klauwier, het paapje en dagvlinders.”

Bijzonder aan het gebied is dat er keileem in de grond zit. Dat is achtergebleven uit de ijstijd. Opvallend is dat het in het Drents-Friese Wold wat hoog zit, waardoor je heischraal grasland krijgt. En dat is weer goed voor planten, zoals orchideeën, beenbreek en valkruid, het vlaggenschip van heischraal grasland. 

Hans Dekker vertelt in onderstaande video meer over valkruid en heischraal grasland. (Verhaal gaat verder onder de video)


Hele gebied
De Oude WIllem is niet het enige stuk waaraan gewerkt wordt. In het hele Drents-Friese Wold en het Leggelderveld worden stukken natuur hersteld. Toen het plan voor de Oude Willem werd gemaakt, sloegen Staatsbosbeheer, de provincie Drenthe, Het Drentse Landschap, de Maatschappij van Weldadigheid en Natuurmonumenten de handen ineen om het hele gebied aan te pakken. Zo wordt het Doldersummerveld geplagd en gemaaid en wordt ook hier fosfaatrijke grond afgevoerd. Bij Landgoed Boschoord worden kleine vennetjes met elkaar verbonden, slootjes dichtgegooid en wordt overtollig bos opgeruimd. 

Bij het Leggelderveld is ooit ook geprobeerd om te boeren, maar omdat het gebied te nat is, is dat mislukt. Daarom zijn de slootjes niet meer nodig en worden ze dichtgegooid,. Ook wordt de fosfaatrijke grond afgevoerd en worden delen van een productiebos gekapt. Dat laatste is nodig omdat de heide te weinig ruimte krijgt en omdat ze het water van planten opmaken. In het Wapserveld wordt de overgang naar het bos gevarieerder, wat goed is voor de draaihals. Daarnaast worden rondom de oevers van de vennetjes bomen weggehaald, zodat er meer ruimte komt voor adders, kikkers en libellen. 

Hoewel er nu nog volop gegraven wordt, is het einde van de werkzaamheden in zicht. Eind 2019 moet het Drents-Friese Wold weer een gevarieerd natuurgebied zijn. “Er is meer ruimte voor planten en dieren die hier van oudsher thuishoren. En wie weet vinden veenvlinders die zijn uitgestorven in het gebied hun weg wel terug”, besluit Dekker.  

Woldloper Marieke Hornman gaat in het Drents Friese Wold op zoek naar libellen en juffers.


In een speciale aflevering van ROEG! zie je vanavond vanaf 17.10 uur op RTV Drenthe meer over de werkzaamheden in de Oude Willem. Meer over het herstel en de werkzaamheden in het Drents-Friese Wold vind je hier.

Door: Laura Smit