Na jaren van voorbereiding en plannen maken gaat de renovatie van Oldengaerde bij Dwingeloo nu een nieuwe fase in: de belangrijkste. De restauratie van het interieur. Morgenvroeg om half negen wordt de aannemersovereenkomst getekend.

Frank van der Velden, hoofd erfgoed bij het Drentse Landschap: "Het is een enorm project. Sinds 2013 is er al heel veel gedaan, de buitenkant is hersteld, de daglonerswoning is al helemaal gerenoveerd. Maar de restauratie van de havezate van binnen, die hele grote opdracht binnen dat grote project, gaat nu van start. Midden 2020 moet het klaar zijn."

Schenking familie Willinge
Het 15e eeuwse landgoed Oldengaerde, met alles wat er bij hoort, is eind 2013 aan Het Drentse Landschap geschonken. Van der Velden: "Voor een particulier is het heel moeilijk om zo'n landgoed in stand te houden. De familie Willinge heeft jarenlang gezocht naar alternatieven en uiteindelijk zijn ze bij ons terechtgekomen". 

"Wij hebben die last kunnen overnemen, want het is een last. Maar ook een lust. Die Havezate, dat hele landgoed, is 200 jaar lang voor publiek gesloten geweest en wij vinden het heel belangrijk dat we dit soort monumenten met de samenleving delen." 

Vijanden van een monument
De grootste vijand van Oldengaerde is de natuur. "Het belangrijkste is dat het tegen weer en wind beschermd wordt. Op het moment dat een 'gebouwschil' open komt te staan, en het regent een tijdje binnen en je ziet het niet, dan is de vervolgschade heel groot.

En het is belangrijk dat een gebouw verwarmd wordt, als het in de winter sterk afkoelt kun je ook heel veel schade krijgen, schimmels en ongedierten. Oldengaerde heeft een restauratie-achterstand. Het is niet voor niets overgedragen. We weten dat er veel schade is, aan de constructie: balklagen die verrot zijn, oude behangsels die zijn aangevreten..." 

Lelijke zonnepanelen
Het gebouw is op veel punten verouderd en een renovatie geeft de kans om verduurzaming toe te passen. "De zonnepanelen moeten nog vergund worden, maar ze komen op het platte dak", benadrukt Van der Velden. "Uit het zicht. Wat je nu vaak ziet is dat het zonder beleid op daken terecht komt en dan denk ik: moet je nou 15, 20 jaar tegen die lelijkheid aankijken?" 

"Voor de bewoner is het prettig, die heeft er financieel voordeel van, maar het doet pijn aan je ogen. Dat geldt niet alleen voor monumenten, je ziet het ook bij historische gebouwen die geen monument zijn, daar mag je net zoveel panelen opleggen in wat voor kleur en vorm en omvang dan ook. Ik heb daar wel moeite mee."

Juichen om behang
De familie heeft altijd goed voor Oldengaerde gezorgd, en je ziet de sfeer van al die eeuwen binnen en buiten terug. "Historische gelaagdheid", noemt van der Velden het. "Er is behang van 1870, maar ook van 1930.

Binnen hangen 18e eeuwse schilderijen, maar er staat ook een Ikea-bank. In de tuin zie je het ook: hele oude bomen, maar ook coniferen. En die gelaagdheid is ook de charme van het landgoed.

Modes had je vroeger ook. Werden rigoureus hele interieurs gesloopt om plaats te maken voor nieuwe. Afgelopen week waren we op zolder bezig en toen hebben we 18e eeuws geschilderd behang op panelen teruggevonden op de zolder,  behang dat afkomstig is uit het Schultehuis van Emmen dat in de jaren '30 is afgebroken. In heel slechte staat, maar fantastisch mooi materiaal. Dan staan we wel te juichen."

Oproep vrijwilligers
Het hebben van een gazon was vroeger een teken van welstand: "Het gazon als statussymbool. Eeuwen geleden, zonder grasmaaiers en kunstmest, was het heel moeilijk om een strak gazon te hebben, kon alleen als je veel geld had om mensen daarmee bezig te laten zijn."

Dat geldt ook voor het gazon bij Oldengaerde. Om de tuin en het landgoed te kunnen onderhouden zijn vrijwilligers van levensbelang. "Als mensen zich geroepen voelen ons te helpen, heel graag."

ROEG! nam afgelopen week een kijkje op Oldengaerde:


Het hele gesprek met Frank van der Velden is te horen in Drenthe Toen vanavond van 19.00 uur tot 21.00 uur of via uitzending gemist of de podcast. 

Door: Sophie Timmer