-
Het poldergemaal bij de Peizermaden in het noorden van Drenthe (Rechten: RTV Drenthe)
In het uiterste noorden van Drenthe vlakbij Peizermade ligt een origineel stukje erfgoed dat in 1935 werd gebouwd en nog steeds in werkende staat verkeerd. Het is vandaag en morgen te bezoeken tijdens de Open Monumentendag.
"Dit gebied, de Peizermaden genoemd, is een laag gebied waar veel water bij elkaar komt", vertelt erfgoeddeskundige Jermo Tappel van Stichting Het Drentse Landschap. "Daarom is hier in de jaren dertig van de vorige eeuw een poldergemaal gebouwd."
Bediening
De watermulder bediende het gemaal en woonde in de keuterboerderij pal ernaast. Het was zijn taak om het gebied van bijna 1800 hectare vrij te houden van water. "Vanaf deze kant werd het water weggepompt naar achteren en richting de Waddenzee", wijst Tappel aan.
Bouwstijl
Het gebouw is opgericht in een late en sobere Amsterdamse Schoolstijl. "Dat is te zien aan het gebruik van baksteen en de decoratie met bakstenen. Dat laatste zie je met name aan de voorkant met een gesinterde baksteen die heel decoratief is aangebracht."
"Het hart van het gemaal is een zware dieselmotor die via een grote as een verticale open schroef bedient. Die schroef is uniek, het is namelijk een scheepschroef die een kwartslag gekanteld is. Hij haalt het water van diep weg en pompt het hier naar achteren", legt Tappel uit. Het gemaal heeft een capaciteit van 200 kubieke meter per minuut.
Behoud
Het gemaal was in bedrijf tot 2015. Toen werd het gebied opnieuw ingericht als waterberging en werd een kleiner, elektrisch gemaal in gebruik genomen. Tappel: "Dit gemaal is eigendom van waterschap Noorderzijlvest en nog altijd maalvaardig. Dat is met name te danken aan de tweede generatie watermulder die nog steeds hier in de boerderij woont. Hij zet zich in voor het behoud, bescherming en instandhouding van dit unieke stukje Drents erfgoed."
