Het was een tijdje ernstig gesteld met de boomkikker in onze provincie, het amfibie was gedurende enkele jaren uit Drenthe en zelfs helemaal uit ons land verdwenen. Inmiddels is de boomkikker terug en zijn er zowel de gebruikelijke groene als ook grijze exemplaren te vinden. Is dat bijzonder?

De terugkeer komt enerzijds door het herstel van leefgebieden waar de kikker graag verblijft: zonnige oevers van poelen en vennen. Anderzijds is de terugkeer in Noord-Nederland ook deels te danken aan illegale uitzettingen. En dat is een van de verklaringen voor het kleurverschil.

Andere afkomst

"Die boomkikkers komen uit Frankrijk en Duitsland", vertelt Tariq Stark van Ravon. "Ze hebben een andere genetische herkomst dan onze 'eigen' boomkikker. Daar horen verschillende kleuren bij waaronder grijs en zwart." Het gaat om een natuurlijke variatie in kleur. "Boomkikkers kunnen net als veel andere kikkersoorten van kleur veranderen onder invloed van onder andere hormonen, temperatuur en omgeving", vult collega Maarten Gilbert aan. "Meestal zijn boomkikkers groen, maar ze kunnen dus ook grijs zijn."

Invloed van het seizoen

Het seizoen is ook van invloed op de kleur van boomkikkers. "We gaan richting de winter", legt Stark uit. "Boomkikkers nemen in een kouder seizoen andere kleuren aan. Op die manier kunnen ze de warmte langer vasthouden. In de zomer gebeurt het juist andersom. In het (vroege) voorjaar, net na de winterrust, en in het najaar, richting de winterrust, kunnen dieren donkerder van kleur zijn. Dit varieert van donkergroen, tot bruin, bijna zwart maar ook grijs."

Huidskleur

Bij amfibieën wordt de huidskleur bepaald door chromatoforen: cellen met een bepaald pigment. "Melanoforen bevatten zwart of bruin pigment, xantoforen bevatten geel of oranje pigment en iridoforen bevatten structuren die licht van bepaalde golflengte weerkaatsen waaronder blauw licht", aldus Gilbert. "De combinatie van geel en blauw wordt groen. Door verspreiding of juist ophoping van de pigmenten kan de kleur veranderen. Een grijze kikker heeft meer melanine dan gele pigmenten."

Lees ook:

• Gunstige factoren voor de boomkikker
• Kwaken als nooit tevoren: de boomkikker is terug in het noorden