Invasieve exoten vormen een bedreiging voor de Drentse natuur. Het zijn dieren en planten die van oorsprong niet in onze provincie voorkomen en lokale soorten kunnen verdringen en zo schade toebrengen aan de biodiversiteit. Een voorbeeld zijn exotische mieren waarvan steeds meer soorten in ons land voorkomen.

Om het probleem te duiden hebben de Radboud Universiteit en EIS Kenniscentrum Insecten een risicoscan opgesteld. Op basis daarvan heeft Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) een beleidsadvies uitgebracht. Het is volgens dat advies belangrijk dat exotische mieren herkend en gemeld worden.

Handel

Als handels- en doorvoerland komt Nederland veel in aanraking met exoten, aldus Nature Today. Het is vooral de handel in planten met kluit die ervoor zorgt dat exotische mieren hier terecht komen. Tot nu toe zijn zo'n vijfenveertig gevestigde exoten vastgesteld, de meesten daarvan komen alleen voor in verwarmde gebouwen maar een tiental ook daarbuiten. Hoe meer mieren in de steden, hoe groter de kans dat zij zich ook in de natuur vestigen en daar overlast veroorzaken.

Drenthe

In onze provincie duikt ook wel eens een exoot op. Zo vond mierenliefhebber Niels Grobben ooit een kolonie rode schorpioenmieren in zijn kerststukje. Het kerststukje kocht hij in een tuincentrum. "Er is weinig bekend over het aantal exotische mieren in onze provincie", aldus kenner Diliana Welink. "Maar het moet hier ook aan de orde zijn, want hier wonen ook mensen die planten kopen of van vakantie meenemen."

Schorpioenmier

De Crematogaster scutellaris of rode schorpioenmier is afkomstig uit het mediterrane gebied en kan overleven in verschillende soorten terreinen zolang er maar bomen staan. Nesten worden vaak in bomen gemaakt, maar kunnen ook voorkomen in hout of tussen stenen van muren. Binnenshuis wordt het nest tussen de stenen van de spouwmuur gemaakt. Deze mieren zijn agressief en verdedigen hun voedselbronnen tegen concurrenten.

Eerste waarneming

De eerste waarneming van de Azteca xanthochroa of gevlekte cecropiamier vond plaats in Drenthe. In de kassen van Wildlands werd een nest ontdekt van deze exoot die alleen voorkomt in het tropische plantengeslacht Cecropia, een groep planten uit de brandnetelfamilie die van nature voorkomen in het tropische deel van Amerika. Ook de Pseudomyrmex gracilis of zwarte acaciamier uit Mexico werd voor het eerst in onze provincie waargenomen, toen Wildlands nog Noorder Dierenpark Emmen was.

Mierenkolonie

Zowel de gevlekte cecropiamier als de zwarte acaciamier komen voor in een verwarmde kas en zijn (nog) niet buitenshuis aangetroffen. Daarom is in dit geval geen sprake van een invasieve exoot. Beide mierensoorten zijn echter ook te koop via webwinkels voor hobbyisten die thuis een mierenkolonie willen houden. "Een van de manieren waarop mieren in de natuur terecht kunnen komen, is als ze ontsnappen. Al zal het aandeel van terraria op dit moment niet groot zijn", vertelt Welink.

Onderzoek

"Het merendeel van de onderzoekers die mieren bestuderen zit in het westen en het zuiden van land", aldus Welink. Zij is voornemens om samen met mierenliefhebber en -kenner Pauline Arends een aantal tuincentra af te gaan en te onderzoeken hoe het zit met de exotische mieren in Drenthe. "Misschien is het hier nog wat minder dan in dichtbevolkte gebieden of op plekken waar meer handel plaatsvindt, maar ze zullen hier ook voorkomen."

Lees ook:

• Tientallen mierenhopen in het Strubben Kniphorstbosch
• Kerststukje vol bijzondere rode schorpioenmieren
• Mieren en social distance, dat gaat niet samen