Mossen zijn primitieve sporenplanten die al heel lang op aarde voorkomen. Gezien het kleine formaat zou je ze gemakkelijk over het hoofd kunnen zien, ware het niet dat ze vaak dicht op elkaar geplakt voorkomen en grote matten of kussens vormen op de bosbodem, op boomstammen en op stenen en rotsen.

Sommige mossen komen op uitzonderlijke plekken voor, zoals het ertsmos. Het groeit op een kale, open plek in het bos in de buurt van Kamp Westerbork waar niets anders groeien wil. Hoe dat zit, legt mossenexpert Hans Colpa uit.

Strafkamp

"Iedereen weet dat Kamp Westerbork een doorgangskamp was voor joden en zigeuners, meer dan 100.000 Nederlanders zijn van hier vertrokken naar de vernietigingskampen. De familie Frank, van Anne Frank, was daar een van. Zij werden in 1944 opgepakt en kwamen hier terecht in een strafbarak. Overdag moesten ze werken, zo'n zestien uur per dag, in de batterijensloperij. Batterijen werden daar uit elkaar gehaald en de bruikbare metalen werden naar Duitsland vervoerd voor de oorlogsindustrie. Een deel van die batterijen is illegaal gestort in de omgeving van het kamp."

Dumpplek

Een paar honderd meter van het kampterrein vandaan ligt midden in het bos een open plek. "Je ziet dat dit, meer dan 75 jaar geleden, nog steeds een kale plek is. Zelfs het gras komt tot aan de rand en kan niet verder. Ook bomen kunnen hier niet groeien. Als je hier zou graven, dan vindt je alleen maar batterijen." Toch is er een plantje dat de open plek bedekt, het ertsmos.

Metaal

"Ertsmos behoort tot de zogenaamde kopermossen. Dat betekent dat ze tegen zware metalen kunnen, zoals koper, lood of zink, wat hier veel in de grond zit. Het is een zeldzaam mosje. In Europa is het pas omstreeks 1985 voor het eerst ontdekt. De vraag is hoe het mos weet dat precies hier, ergens midden in de bossen van Drenthe, batterijen liggen. Dat blijft voorlopig nog een raadsel."

Lees ook:

• Miniatuurlandschap in Boswachterij Hooghalen