Een karakteristieke struik in het Drentse heidelandschap is de jeneverbes. Maar langzamerhand verdwijnt deze conifeer uit de provincie. Enkele jaren geleden werd alarm geslagen omdat er nauwelijks nog jonge bomen bijkomen.

Rik Veldhuis van de Universiteit Groningen doet onderzoek naar de jeneverbes. In het Mantingerzand heeft hij een veldexperiment opgezet waar hij de invloed van de samenstelling van de bodem en van schimmels op de jeneverbes onderzoekt. 

Proefveldjes in het Mantingerveld
Een stuk van het Mantingerveld is opgedeeld in 36 proefveldjes. Een aantal van die veldjes is bemest met kalk en steenmeel, andere veldjes hebben extra schimmels gekregen. "Het idee is dat jeneverbessen die schimmels hard nodig hebben. De schimmels geven voedselstoffen af aan de planten en kunnen de waterhuishouding van planten verbeteren," aldus Veldhuis.

Problemen voor de jeneverbes
Waarom floreert de jeneverbes niet? Volgens Veldhuis zijn er meerdere problemen. "Het kan zijn dat het neerslaan van stikstof zorgt voor een verzuring en vermesting van de bodem. Dat is slecht voor de jeneverbes. Een ander probleem is het vrijkomen van aluminium en ijzer. Dit zijn giftige stoffen voor de struik."

Onderzoek naar naalden
Of zijn aannames kloppen, onderzoekt Veldhuis in het veldexperiment. Hij bekijkt hoe hoog en hoe breed de planten zijn en hoe dik de stam is. Ook bestudeert hij de naalden; aan de positie en de kleur van de naalden kan hij zien in welk jaar de naalden gevormd zijn. Van elk jaar neemt hij een paar naalden mee voor onderzoek in het laboratorium. 

"Waarschijnlijk haalt de jeneverbes voedingstoffen uit de oude naalden en gebruikt hij deze voor de nieuwe naalden, net zoals andere planten dat doen. Daarom gaan we kijken naar de voedingstoffen in de naalden die de plant in het eerste jaar aanmaakt, maar ook in het tweede jaar."

Op het Mantingerveld staan wel enkele jonge jeneverbesstruiken. Toch is Veldhuis niet optimistisch over de toekomst. "Nu zie je overal aan de horizon nog jeneverbessen staan. Alleen is er zo weinig verjonging dat deze populatie niet zo groot blijft als hij nu is."