Havezate Oldengaerde is één van de vijf havezaten die rondom Dwingeloo stonden. Dit jaar wordt vooral de binnenkant van de havezate grondig gerenoveerd. Jermo Tappel van Stichting Het Drentse Landschap laat zien welke spannende zaken tijdens zo'n verbouwing tevoorschijn komen.

De restauratie is anderhalve maand bezig. "Voordat je kunt opbouwen, moet je eerst alle oude materialen en behangsels demonteren en verwijderen. Je ziet veel schade maar ook tal van bouwsporen uit het verleden worden zichtbaar", aldus Tappel.

Bekijk ook: Video: bouwsporen in het Landgoed Oldengaerde

Bijzondere ontdekkingen
In een van de oudste delen van het huis moest een deel van de vloer opengemaakt worden omdat de balken aangevreten waren door klopkevers. Daar deden de restaurateurs een bijzondere ontdekking: een oude lemen vloer en een veldkei die mogelijk dateren uit het begin van de 15e eeuw, toen de eerste bouw van Oldengaerde plaatsvond. 

Lees ook: Havezate Oldengaerde: Een reis in de tijd

Betekenis veldkei
Tappel doet onderzoek naar de functie van de veldkei. "Het zou onderdeel van een gebint kunnen zijn, de houten draagconstructie in een boerderij waarvan de palen vroeger op veldkeien geplaatst werden. Maar dit is geen boerderij." Een andere optie is dat de kei onder een standvink lag, een staande steunbalk midden in een ruimte. 

Zeven lagen behang
Achter het behang in Oldengaerde zit ook een verhaal. In het landhuis zijn verschillende behangsels te vinden, soms wel zeven lagen dik. Tappel laat behang zien met een paarse streep en grijs vlak dat uit om en nabij 1880 dateert en behang met een bloemmotief en rode bies uit ongeveer 1860.

Bekijk ook: Video: behoud van de sfeer van Landgoed Oldengaerde

Behangen dateren
"Om het behang te dateren hebben we een specialist in bouwhistorisch onderzoek en een behang- en kleurenspecialist uitgenodigd. De oorsprong van de behangen varieert van 1840 tot in de twintigste eeuw." De specialisten kijken naar de breedte van de stroken behang, de manier waarop het bedrukt is, de patronen en de kleuren om zo de leeftijd te bepalen.

In de mode
Net als nu was ook in de 18de eeuw de stijl van behang onderhevig aan modegrillen. "Tussen 1890 en 1920 waren donkere kleuren in de mode", vertelt Tappel. "De stijl die in de periode daarvoor de overhand had, was neo-rococo."

Afwasbaar behang
Het idee achter makkelijk reinigbaar behang is ook al enkele eeuwen oud. Tappel: "We hebben hier twee behangsels aangetroffen die heel dik bedrukt zijn. We ontdekten een soort coating, een vernislaag, en een stempel waaruit blijkt dat het afwasbaar is. Zo was het behang beschermd tegen de vervuiling door het stoken van kolen."

Modderig patroon
De vernislaag op het papier zorgde er wel voor dat de inkt niet meer goed hechtte. "Daarom is het behang erg dik bedrukt, ziet het er een beetje modderig uit en werden er andere patronen gebruikt", aldus Tappel. De datering van dit behang ligt tussen 1890 en 1930.

Oude kranten
Leuk detail is het krantenpapier dat onder het behang zit. Tappel legt uit het behang van oudsher op een linnen bespanning gespannen werd. "Om het linnen strak aan te brengen werd dit op natte kranten geplakt. De kranten drogen en trekken het linnen strak. We hebben zelfs belastingpapieren van Dwingeloo uit de periode 1834 tot 1854 achter het behang gevonden."

Lange adem
De restauratie van de havezate zal minstens een jaar in beslag nemen. Tappel hoopt en verwacht nog veel ontdekkingen te zullen doen waarmee de geschiedenis van het pand in een nieuw daglicht komt te staan. "Bovendien komt bij deze restauratie zo'n beetje iedere plank en iedere balk weer terug op dezelfde plek, zodat de ziel van het pand ook na de restauratie behouden blijft."

Lees ook: Provinciale subsidie voor restauratie Oldengaerde

Meer informatie
Binnenkort brengt Stichting Het Drentse Landschap een speciale Oldengaerde nieuwsbrief uit met informatie over de voortgang van de renovatie en ander nieuws. Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief.

Tijdens de renovatie houdt Frank van der Velden van Stichting het Drentse Landschap een blog bij. Zijn blogs kun je hier volgen.

In deze uitzending van ROEG! zie je meer over natuur en erfgoed in Drenthe.