Een akkerkruid met ballen: de klaproos

Woensdag 08 Juli 2020
  • De dieprode bloemen van de klaproos steken fel af tegen de omgeving (Rechten: Arnika Smit)

Met een beetje geluk kom je ze nog tegen: klaprozen. Afhankelijk van de soort bloeien deze bikkels tot in mei, juli of augustus.

De klaproos of papaver is een echte pionier: de plant groeit vaak als eerste op braakliggende stukken grond. Daar waar in de bodem gewoeld wordt, komen de zaden boven en ontkiemen ze. Daarom zie je de plant in de berm langs nieuwe wegen en spoorlijnen en op begraafplaatsen.

Akkerkruiden

Van oudsher is de klaproos een akkerkruid. Dit zijn inheemse, kruidachtige plantensoorten die in en langs akkerlanden groeien. Andere voorbeelden zijn de korenbloem, korensla en kamille. Vaak hebben deze kruiden opvallende en kleurige bloemen.

Door de intensivering van de landbouw - schaalvergroting en gebruik van pesticiden en kunstmest - komen akkerkruiden steeds minder voor. Op natuurakkers, bijvoorbeeld in Ansen en het Reestdal, proberen natuurorganisaties de kruiden terug te brengen.

Fiere bloemen

In Nederland komen vooral de bleke, de grote en de ruige klaproos voor. Het zijn eenjarige planten met rechtopstaande, roodgekleurde bloemen. Per soort wijkt de kleur iets af.

In het boek Plantenschat: Inleiding tot de kennis der flora van Nederland - gepubliceerd in 1898 - noteren de Groningse schrijfster en lerares Frederike van Uildriks en de Friese natuurwetenschapper Vitus Bruinsma over de grote klaproos: "In 't allereerste begin van den bloei hangt de bloemsteel, maar spoedig heft hij zich op en mag slechts één etmaal de mooie groote bloem dragen."

Windverspreiding

De plant produceert een grote hoeveelheid zaden die verpakt zitten in een zaaddoos. Als het zaad rijp is, wordt het verstrooid dankzij kleine gaatjes aan de bovenkant van de zaaddoos. De zaden verspreiden zich met behulp van de wind. Ze behouden lange tijd hun kiemkracht en kunnen, als ze jaren later aan de oppervlakte komen, alsnog ontkiemen.

Klapperen of dichtklappen

Haar naam dankt de klaproos aan het klapperende geluid van de rijpe zaden in de zaaddozen. Een andere verklaring voor de naam is het veronderstelde dichtklappen van een bloem als het begint te regenen. In sommige streken staat de plant ook bekend als kollenbloem.

Lees ook:

Contact
opnemen