De kraanvogels hebben afgelopen broedseizoen meer dan ooit last gehad van verstoring door mensen. Ook het allereerste jong in het Hart van Drenthe kreeg ermee te maken. Daarnaast speelde de droogte de kraanvogels opnieuw parten.

De stand van zaken: op het Fochteloërveen werden drie jongen vliegvlug (in staat om te vliegen). In het Hart van Drenthe liep voor het eerst een kraanvogeljong rond, maar hij heeft het niet gered. Op het Doldersummerveld zijn twee kuikens vliegvlug geworden. Op het Wapserveld en het Dwingelderveld beide eentje.

Ook zijn er verschillende broedpogingen mislukt. Verstoring, concurrentie onderling en droogte zijn de belangrijkste oorzaken.

Drukke zomer

De Drentse natuur heeft de afgelopen maanden ontzettend veel bezoekers gehad. Tijdens de lockdown stonden de parkeerplaatsen bij natuurgebieden geregeld vol en ook later in het voorjaar en in de zomer werd er veel gewandeld en gefietst. Terreinbeheerders hebben veel overlast gezien, hondeneigenaren lieten de hond bijvoorbeeld loslopen waar dat niet mocht.

Ook liepen sommige mensen in gebieden die vanwege het broedseizoen verboden terrein waren. Dit had grote impact op de kraanvogels; zij dulden geen mensen in de buurt. Wie binnen vijfhonderd meter van een kraanvogel komt, kan hem voorgoed wegjagen.

Drie kuikens vliegvlug op het Fochteloërveen

Roos Veeneklaas, boswachter ecologie bij Natuurmonumenten, at vorige week met collega's toch een taartje op om het broedsucces op het Fochteloërveen te vieren. Drie kuikens zijn vliegvlug geworden. 'Succes' is misschien niet de juiste term als je naar het afgelopen seizoen kijkt.

Herman Feenstra, die al jaren de kraanvogels in de gaten houdt, schrijft op kraanvogels.net dat er in totaal tien broedparen waren. "Hoewel het aantal broedparen is toegenomen, is het broedsucces onder de maat. Naast de concurrentie van andere kraanvogels, knellen vooral menselijke activiteiten en verstoringen in en om het Fochteloërveen."

Veeneklaas beaamt dat: "De verstoring was dit jaar extreem. We hebben uitdrukkelijk de mensen erop gewezen om op de weg of de paden te blijven, om afstand te houden. Maar voor het 'op de paden blijven' was geen respect. Iedereen wilde foto's maken, zelfs met drones. Daarnaast waren de gebieden buiten de paden makkelijker te betreden door de droogte."

Eerste kuiken in het Hart van Drenthe

Net voordat het allereerste kuiken van het Hart van Drenthe kon vliegen, verdween die. Wat er precies is gebeurd is niet bekend, maar het is vrijwel zeker dat het beestje niet meer leeft. De vogel had een heel avontuur achter de rug. Op een zondag liep de kuiken op een fietspad en al snel kwamen fietsers en wandelaars die met het beestje op de foto wilden.

"De ouders stonden in paniek in het weiland", vertelt boswachter Pauline Arends. "We hebben aan mensen gevraagd om weg te gaan. Ouders wilden wel naar het jong toe, maar er kwam steeds wel weer een fietser aan." Uiteindelijk zijn ze wel weer bij elkaar gekomen, maar de tocht die het gezin daarna maakte leverde nog wel wat strubbelingen op.

Eentje vliegvlug op het Dwingelderveld

Ook op het Dwingelderveld was het veel drukker dan normaal. Vogelteller Joop Kleine geeft aan dat daar het eerste legsel van vijf paar kraanvogels is mislukt. Een paartje probeerde het nog een keer, maar het kuiken van twee dagen oud is toen gepakt door een roofdier.

Kleine: "Ik heb zeker vijf keer mensen door het broedgebied zien lopen. Ook al zijn kraanvogels groot, vaak worden ze helemaal niet opgemerkt. Ik heb mensen ook wel eens uit het gebied gehaald, maar dan is het kwaad eigenlijk al geschied. Toch is het een paar gelukt om een jong groot te brengen."

Nesten niet veilig

Kraanvogels maken nesten op de grond in natte gebieden. Het water om een nest heen vormt een barrière voor roofdieren, zoals de vos. Deze zomer werd het opnieuw erg droog, zodat eieren of jonge vogels makkelijker gegrepen konden worden. Tussen de kraanvogels onderling was het letterlijk vechten om het beste plekje. Dat maakte het nest extra kwetsbaar, de ouders zijn dan namelijk even van het nest af.

Ook het zoeken van voedsel was een risico. In het Fochteloërveen werd voor de veiligheid van overstekende vogels de Fochteloërveenweg tijdelijk afgesloten.