-
rood = vervuiling in de bron. Blauw = vervuiling in de buurt van de bron. Groen = geen vervuiling (Rechten: WMD)
Geen bollenteelt in of in de buurt van waterwingebieden. En de provincie moet vervuilde industrie of landbouw meer weren, reguleren of verplaatsen uit of bij waterwingebieden. Dat wil het Drentse drinkwaterbedrijf WMD, dat een brandbrief heeft gestuurd richting Provinciale Staten.
De kwaliteit van het grondwater staat onder druk, stelt WMD. Inmiddels is in elf van de zeventien waterwinningen vervuiling aangetroffen die de norm overschrijdt. In de drinkwaterbronnen worden stoffen als nitraat, resten van bestrijdingsmiddelen, stoffen van huishoudelijke of industriële oorsprong en PFAS aangetroffen.
Daarom zou, volgens het drinkwaterbedrijf, de provincie meer gebruik moeten maken van haar eigen bevoegdheden om het grondwater schoon te houden. In bijvoorbeeld Gelderland wordt niet-biologische bollenteelt in grondwaterbeschermingsgebieden verboden. Ook vindt WMD dat provincie, landbouw en andere belanghebbenden samen met de drinkwaterbedrijven gaan nadenken over hoe het gebied in en de buurt van drinkwaterwinningsgebieden wordt gebruikt. Wat doe je er wel en wat doe je er vooral niet. Zodat de drinkwaterbronnen beter worden beschermd tegen vervuiling.
Noordbargeres
Eén van die waterwinlocaties waar zware vervuilingen zijn aangetroffen, is Noordbargeres. Daar is de grondwaterkwaliteit de afgelopen jaren zo verslechterd dat het noodzakelijk was om het water extra te zuiveren.
Het speciale koolstoffilter dat daarvoor gebouwd moest worden kostte 10 miljoen euro. De WMD waarschuwt dat de zuiveringskosten enorm gaan oplopen als bij meer drinkwaterwinningen extra gezuiverd moet gaan worden.
Vaker alarm geslagen
Nederland is vanuit de Europese Kader Richtlijn Water (KRW) verplicht om (grond)water dat bestemd is voor drinkwaterproductie zodanig te beschermen dat de kwaliteit ervan niet achteruitgaat én de zuiveringsinspanning voor de productie van drinkwater vermindert. Maar in Noordbargeres bijvoorbeeld is de zuiveringsinspanning de afgelopen jaren fors toegenomen. De WMD schrijft ook aan Provinciale Staten dat de KRW in 2027 niet gehaald gaat worden.
Het is niet voor het eerst dat er alarm wordt geslagen: in december 2020 trokken D66, Partij voor de Dieren en de SP in Provinciale Staten aan de bel. Zij maakten zich toen al zorgen over de vervuiling van het grondwater en daarmee het drinkwater in Drenthe.
Waar halen we ons drinkwater vandaan?
De provincie Drenthe kent in totaal 16 grondwaterwinningen en 1 oppervlaktewaterwinning. Hier winnen drie drinkwaterbedrijven (WMD Drinkwater, Waterbedrijf Groningen en Vitens) water voor de publieke drinkwatervoorziening. Het opgepompte grondwater wordt gezuiverd en getransporteerd naar een half miljoen klanten in Drenthe, een deel van de provincie Groningen en Noordwest-Overijssel. Het gaat om ongeveer 55 miljoen kubieke meter drinkwater per jaar.
De meeste huishoudens in Drenthe krijgen hun drinkwater van de WMD. Het gebied rond Meppel en Noordwest-Overijssel ontvangt drinkwater van Vitens. Waterbedrijf Groningen heeft twee grondwaterwinningen in Noord-Drenthe en levert daarmee drinkwater aan gebruikers in Noordwest-Drenthe en Noordoost-Groningen. En dan is er nog oppervlaktewaterwinning in het Drentsche Aa-gebied voor het Waterbedrijf Groningen.
Ook zorgen bij Waterbedrijf Groningen
De zorgen leven niet alleen bij WMD, ook Waterbedrijf Groningen maakt zich zorgen. Zij leveren water aan ruim zesduizend aansluitingen in de gemeente Tynaarlo. Zij krijgen hun drinkwater uit het oppervlaktewater van de Drentsche Aa. En de stad Groningen drinkt ook van de Drentsche Aa.
Zij zagen in de eerste helft van dit jaar al tien keer een overschrijding van de norm door bestrijdingsmiddelen. En er is een toename van intensieve teelt, zoals lelieteelt, in het gebied. Hierdoor komen meer bestrijdingsmiddelen vrij. Terwijl andere akkerbouw boeren in het gebied juist met minder gewasbeschermingsmiddelen proberen te werken.
"De bollenteelt baart ons ernstig zorgen, temeer daar wij onvoldoende weerklank voor onze zorg herkennen bij de bestuurlijke gebiedspartners binnen de Drentsche Aa", zegt Waterbedrijf Groningen.
Reactie Provincie
Gedeputeerde Willemien Meeuwissen staat nog niet in de stand om harder via het eigen omgevingsbeleid van de provincie waterwingebieden te beschermen tegen vervuiling. Dus geen hard en eenzijdig provinciaal besluit welke activiteiten je in of bij een waterwingebied wel en niet kunt doen. Maar dat is eigenlijk wel waar de WMD om vraagt.
Meeuwissen: "Daar gaan ook het rijk, gemeenten en waterschappen over. En we doen dat samen met alle partners in een gebied, zoals de boeren. Maar ik zie dat er een stap bij moet, dat is al wel duidelijk."
En een verbod op bollenteelt in en nabij waterwingebieden? "Dat is momenteel ook in onderzoek."
Een aantal partijen in Provinciale Staten (PS) hadden vandaag meteen vragen over de WMD-brandbrief. Die blijven nog even onbeantwoord want PS besloten om er binnenkort maar eens een debat aan te wijden. En gedeputeerde Willemien Meeuwissen zegde ook een informatiebijeenkomst aan PS toe.