De Papeloze Kerk: van hunebed naar preekstoel naar toeristische trekpleister

Zaterdag 06 November 2021
  • Een deel van het hunebed is bedekt met zand (Rechten: RTV Drenthe/Marike Goossens)

Bijna alle hunebedden van ons land liggen in Drenthe, maar liefst 52 stuks. Ooit waren het er minstens 82 maar een deel is door de jaren heen verdwenen, onder andere omdat de stenen gebruikt zijn als bouwmateriaal.

Elk hunebed heeft een eigen karakter en specifieke kenmerken. Zo is er het grootste hunebed naast het Hunebedcentrum in Borger, D27 van bijna 23 meter lang. En het kleinste hunebed in de buurt van Bronneger, D22 van 4,5 meter lang.

D49

Een markant hunebed met een opvallende naam is de Papeloze Kerk. Het hunebed van 12 meter lang is gedeeltelijk bedekt met zand en ligt in het natuurgebied Sleenerzand tussen Schoonoord en Noord-Sleen. Het waren de mensen van de Trechterbekercultuur die dit monument ruim vijfduizend jaar geleden bouwden.

Preken

De naam van het hunebed stamt uit de negentiende eeuw en verwijst mogelijk naar de manier waarop het bouwsel in de tweede helft van de zestiende eeuw tijdens de Reformatie gebruikt werd. Het was op dat moment verboden om openlijk het protestantse geloof te belijden. Predikant Menso Alting predikte in het geheim en gebruikte het hunebed als preekstoel. 'Papeloos' wil zeggen zonder een katholieke priester of 'paap'.

Het hunebed lag toen nog open en bloot in natuurgebied het Ellertsveld en niet zoals nu verscholen tussen de bomen. Ongenode gasten kon men van mijlenver zien aankomen. Bovendien geloofden de katholieken dat een geest in het hunebed woonde en bleven zij ver uit de buurt van de stenen.

Van Giffen

Vader van de hunebedden Albert van Giffen trof het hunebed tijdens zijn inventarisatie in 1918 'in droevige staat' aan. Een groot deel van de dekstenen, de draagstenen, de poortstenen en de kransstenen ontbrak. Hij nam de renovatie op zich en gebruikte stenen van het toch al als verloren beschouwde hunebed D33 bij Valthe. Het hunebed werd gereconstrueerd en de helft verdween wederom onder een dekheuvel van zand en zoden.

Het gerestaureerde hunebed laat zien hoe het er in de prehistorie heeft uitgezien. Rondom de voet van de heuvel zijn 28 kransstenen geplaatst en bezoekers kunnen het monument betreden en de grafkelder bekijken. Tot de jaren tachtig van de vorige eeuw moesten toeristen entreegeld betalen.

Lees ook:

Contact
opnemen