De grond onder onze voeten is een geschiedenisboek. De verschillende bodemlagen vertellen namelijk iets over de manier waarop het Drentse landschap is ontstaan. Om onze bodemgeschiedenis onder de aandacht te brengen onthult de provincie Drenthe elk jaar een aardkundig monument.

De gebieden waar de aardkundige monumenten staan, worden aardkundige waarden genoemd. Je zou het zogenaamde 'oergebieden' kunnen noemen. De bodem van deze gebieden vertelt ons hoe de verschillende landschappen in Drenthe zijn ontstaan. Voorbeelden van aardkundige waarden zijn bijvoorbeeld beekdalen en pingoruïnes. “Deze gebieden zijn op een natuurlijke wijze ontstaan”, legt Marion Speelman, beleidsmedewerker bodembescherming bij de provincie Drenthe uit. “Het gaat dus niet om plekken waar de bodem door de mens is bewerkt.”
 
Behouden van de bijzondere bodem
Vanaf 2006 is de provincie bezig met het behoud van de aardkundige waarden in Drenthe. “Wij wilden bijvoorbeeld projectontwikkelaars bewust maken van de bodemgeschiedenis. Als er bouwplannen zijn, moeten zij rekening houden met de bodem”, vertelt Speelman. “Toen ontstond ook het idee van aardkundige monumenten. Wij moeten niet alleen projectontwikkelaars en terreinbeheerders bewust maken van de bodem, maar een veel breder publiek.” In 2009 werd daarom het eerste aardkundige monument in het natuurgebied Drouwenerzand onthuld.
 
Lees ook: Bijzondere uitblazingskom in Duunsche Landen is aardkundig monument

Waarom is het belangrijk om aardkundige waarden te behouden? Speelman legt uit dat Drenthe een bijzondere positie heeft. “Onze provincie is in de laatste ijstijden bedekt geweest. Daarnaast is hier nog veel reliëf in het landschap te zien. De bovengrond is niet vlak gemaakt. Een voorbeeld hiervan is het Drents Plateau. Wij hebben dus nog heel veel afwisseling in onze provincie.”
 
In de bodemlagen zijn onder andere nog pollen te vinden. “Aan de hand van die pollen kunnen wij herleiden welke planten er in een bepaalde periode groeiden.” Door de grond onder onze voeten te onderzoeken kunnen wij dus onze geschiedenis reconstrueren. “Als je alle grond vlak maakt dan weet je ook niet meer waar je staat”, vertelt Speelman. “Door de aardkundige waarden te behouden, behoud je ook de identiteit van Drenthe. Dat is ook weer belangrijk voor het toerisme en de recreatie in de provincie.”
 
Landschap leren lezen
Op elk aardkundig monument lezen voorbijgangers meer over de ontstaansgeschiedenis van het gebied. Er wordt ook meer uitgelegd over de flora en fauna en over de cultuurhistorie. “Je beleeft zo’n gebied echt beter als je het verhaal van de bodem kent. Je kan het landschap daardoor beter lezen. Dan krijg je echt een nietig gevoel”, vertelt Speelman.
 
Het doel van de provincie is om in elke Drentse gemeente een aardkundig monument te plaatsen. Op dit moment staan er tien monumenten in negen gemeenten. De komende jaren worden nog monumenten onthuld in de gemeenten Assen, Meppel en De Wolden.  
 
Benieuwd naar alle aardkundige monumenten in de provincie? Bekijk de kaart hieronder.