Het volgende hoofdstuk in de herinrichting van de Hunze dient zich dit jaar aan. De Branden, het gebied ten oosten van het Drouwenerzand, ondergaat vanaf dit voorjaar de transformatie van akker- en grasland naar natuurparadijs en waterberging. De klus zal ongeveer een jaar in beslag nemen.

De herinrichting van De Branden is onderdeel van het beekherstel van de Hunze. Het Drentse beekje had tot het midden van de vorige eeuw vrij spel. De meanderende aard verdween en maakte plaats voor een rechte watergang.

Boeren in het gebied hadden namelijk baat bij een vlotte afvoer van het water. Sinds de jaren '90 wordt er gewerkt aan het herstel van de ooit zo speelse, kronkelige karakter van het stroompje.

Leeuwendeel

Het 244 hectare grote gebied tussen Buinerveen, Gasselternijveen en Gasselte staat nu vooraan in de rij. Het plangebied ligt waar het Voorste Diep en het Achterste Diep samenkomen en verder stromen als de Hunze. Beleidsmatig en qua vergunningen is het nog een kwestie van puntjes op de i zetten.

"Het is de bedoeling dat het leeuwendeel van het werk nog dit jaar opgepakt wordt", laat Emiel Galetzka van Waterschap Hunze en Aa's weten. Het waterschap is de projectleider bij deze grootschalige operatie waar verder de gemeente Borger-Odoorn, de provincie, stichting Het Drentse Landschap en uitvoeringsorganisatie Prolander bij betrokken zijn. "Het werk zal ongeveer een jaar in beslag nemen."

Flessehals

Al eerder werden de Flessehals (bij Borger) en de Paardetangen (bij Exloo) aangepakt. Grootste uitdaging vormde het verkrijgen van alle benodigde gronden in De Branden, dat momenteel vooral een agrarisch karakter heeft.

Op 25 hectare na is dat gelukt, aldus Galetzka. "We hebben enkele aanpassingen gedaan in het plan, zodat het de herontwikkeling niet in de weg staat." Aanpassingen waren ook nodig vanwege vrees voor wateroverlast door boeren. "We zetten de waterstanden op een lager niveau. Hier en daar zijn verder nieuwe waterlopen aangelegd om de afwatering te kunnen waarborgen."

Doorkijkjes

Naast het terugbrengen van de vele knikjes in de beek, komt er bij twee stuwen een vispassage. Ook wordt er ruimte gemaakt voor waterberging. In het gebied wordt meer water vastgehouden in de beek zelf, in de restanten van de huidige loop en in diverse laagten en greppels. Tussen De Branden en het aangrenzende natuurgebied Drouwenerzand komen doorkijkjes in de aanwezige houtwallen.

Het beekherstel in de gemeente Borger-Odoorn wacht nog een grote, vergelijkbare opgave: de Bronnegermaden ten zuidoosten van Borger. Galetzka kan nog niets zeggen over dit volgende hoofdstuk. "Behalve dat er voor nu stevig over wordt nagedacht."

Wandel- en fietspaden

Naast natuurherstel en waterbeheersing biedt het project rondom de Hunze ook kans op recreatief vlak, zegt Aries Kuiper van de gemeente Borger-Odoorn. "Vanuit omwonenden ontvingen wij het signaal dat ze graag het gebied in willen." Aan die wens is gehoor gegeven door ook ruiter-, wandel- en fietspaden op te nemen in het plan.

Samen met de buren van de gemeenten Aa en Hunze en Tynaarlo wordt er ook werk gemaakt van een fietsroute langs de oevers van de Hunze. Het gaat om een doorgaand tracé tussen Westdorp en het Zuidlaardermeer. Met daaraan gekoppeld lussen bij elk omliggend dorp. "Het stelt gebruikers van het tracé in staat om de omgeving eens goed te verkennen."

De route sluit aan op het al bestaande fietsknooppuntennetwerk. "Deels maken we gebruik van bestaande wegen. Waar dat ontbreekt of het wegdek is verslechterd, plaatsen we nieuw beton of we repareren het."

Archeologisch beleefpunt

Bij De Branden wordt nog nagedacht over het plaatsen van een archeologisch beleefpunt. "Het uitgangspunt is het realiseren van een plek die stilstaat bij de oude bewoners van weleer, de jagers en verzamelaars."

Eén van de ideeën is het uitstallen van oude werktuigen, zoals vuistbijlen. "Zaken die je normaal in een museum ziet. Waarschijnlijk moet je dan wel werken met replica's." Ook hier wordt nog stevig nagedacht. "Het wordt geen pretpark, hoor", lacht Kuiper. "Maar de lat ligt wat mij betreft hoog."

Door: Rien Kort