Tonnie Sterken zag in de herfst van vorig jaar een jonge bever met een voorpoot in een muskusrattenklem. Het dier sleepte de klem met zich mee. De vrijwilliger in de natuurbescherming houdt een beverburcht met een wildcamera in de gaten en dit schokkende beeld bracht hij via ROEG! naar buiten. Tot verbazing van Sterken overleefde hij de winter.

Door de klem verloor de bever een voorpoot. "De overlevingskans is nihil", zei boswachter Bertil Zoer van het Drentse Landschap vorig jaar als reactie op de beelden. "De bever is behoorlijk gehandicapt. De kans op een dodelijke infectie is erg groot." Er is niet geprobeerd de bever te vangen en te behandelen, dat was volgens Zoer geen optie omdat een bever onder meer heel gevoelig is voor narcose.

Ondanks de handicap bleef de bever in het Drentsche Aa-gebied in leven: eind maart 2020 werd het dier weer gefilmd. Dat leverde hem de naam Bikkel de Driepootbever op. En Bikkel redt het nog steeds. Hij bouwt mee aan de burcht, sleept met takken en modder, hoewel dat laatste weinig resultaat heeft. De modder valt steeds weer op de grond, maar hij blijft het proberen.

Bikkel blijkt zeer sociaal. Eerder deze week zagen we op wildcamerabeelden dat hij meehelpt met het grootbrengen van de kleine bevertjes, dat zijn broertjes, zusjes, neefjes of nichtjes. Samen onderhouden ze de burcht. Als Bikkel opnieuw de koude maanden overleefd, misschien gaat hij volgend jaar dan op zoek naar een eigen territorium.

Bescherming en bestrijding

De filmpjes van Bikkel hebben heel wat losgemaakt, ze laten zien dat bestrijding van de muskus- en beverrat en de bescherming van de bever in elkaars vaarwater zitten. De bever is bezig met een opmars. De Nederlandse populatie is zo in aantal gegroeid, dat ie dit jaar van de Rode Lijst is gehaald.

Ondertussen worden de muskusrat en de beverrat met man en macht bestreden. Daarvoor worden klemmen en fuiken gebruikt, waarbij bijvangst niet altijd te voorkomen is. Het Waterschap Hunze en Aa's is vrijgesproken van poging tot vangen of doden van bevers. "Over de handelswijze van het waterschap valt wellicht iets te zeggen. Dit neemt niet weg dat het plaatsen van de klemmen niet als doel hadden de bevers te vangen of te doden", oordeelde de rechter.

De Unie van Waterschappen is nieuwe vangtechnieken aan het testen om bijvangst te voorkomen. Een fuik met beeldherkenning bijvoorbeeld en environmental DNA, waarbij DNA-sporen van dieren in water herkend worden, en je dus niet onnodig klemmen hoeft te plaatsen.

De muskusrat en de beverrat zijn invasieve exoten, dieren die van oorsprong niet in Nederland voorkomen. De waterschappen willen de muskusrat tot aan de grens van Nederland terugdringen. Dat lijkt goed te gaan: er is een dalende lijn in het aantal muskusratten. Vorig jaar zijn in heel Nederland 50.319 muskusratten gevangen. De voornaamste reden is dat ze met hun gegraaf grote schade kunnen veroorzaken aan oevers en dijken, met dijkdoorbraken of (weg)verzakkingen als risico.

Groeiend aantal bevers

De achtergrond van de bever is heel anders. Het dier kwam in Nederland voor, maar werd zo intensief bejaagd dat het in de negentiende eeuw in Nederland uitstierf. In 1988 is gestart met herintroductie, ruim tien jaar geleden zijn ze ook in Drenthe uitgezet, in de Zoersche Landen. Het aantal bevers van Groningen en Drenthe werd vorig jaar samen geschat op 120 tot 145. Het grootste deel bevindt zich in Drenthe. En het aantal blijft gestaag groeien. Een bever kan eenmaal per jaar twee tot vier jongen krijgen. Een muskus- en beverratten verspreiden zich sneller: ze krijgen meerdere malen per jaar een nest met meer nakomelingen.

Ook bevers kunnen schade veroorzaken, bijvoorbeeld aan landbouwgronden doordat ze het waterpeil beïnvloeden. Maar ook aan dijken, in Limburg grijpt het waterschap in door bevers af te schieten. Het is een laatste middel om de veiligheid van de dijken te waarborgen. Deze situatie doet zich niet voor in Drenthe.

Lees ook:

• Bikkel helpt de kleintjes